Zygmunt Kowalczyk

Zygmunt Kowalczyk
Nazwisko	Kowalczyk
Imię / imiona	Zygmunt
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr inż.
Tytuły honorowe AGH	Zasłużony dla AGH
Data urodzenia	29 maja 1908
Miejsce urodzenia	Poręba k/Zawiercia
Data śmierci	17 kwietnia 1985
Miejsce śmierci	Leoben
Dyscyplina/specjalności	geodezja górnicza, fotogrametria, tacymetria, geodezja ogólna, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż
Pełnione funkcje	Rektor AGH (1951–1956)
Wydział	Wydział Geodezji Górniczej
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1984
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za wybitne zasługi w dziedzinie geodezji górniczej i geodezji dynamicznej oraz rozwój wyższego szkolnictwa technicznego
Odznaczenia i nagrody	Krzyż Kawalerski OOP, Medal X-lecia PRL

Prof. zw. dr inż. Zygmunt Kowalczyk (1908–1985)

Dyscyplina/specjalności: geodezja górnicza, fotogrametria, tacymetria, geodezja ogólna, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż

Nota biograficzna

Urodził się 29 maja 1908 roku w Porębie k. Zawiercia, zmarł 17 kwietnia 1985 roku w Leoben (Austria). Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W 1936 roku ukończył Wydział Górniczy w AG. Jeszcze przed ukończeniem studiów przez 3 lata (1933–1935) asystent Zakładu Geodezji i Górnictwa Mierniczego na Wydziale Górniczym. W latach 1936-1939 pracował w kopalni węgla kamiennego "Kazimierz Juliusz" w okolicach Sosnowca, w tym samym czasie uczył w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Dąbrowie Górniczej. W 1937 roku złożył egzamin państwowy na mierniczego górniczego. W 1939 roku uzyskał uprawnienia mierniczego przysięgłego, wieńczące studia geodezyjne na Politechnice Warszawskiej. W latach 1936-1939 pracował w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Dąbrowie Górniczej. Od 1 lutego 1940 roku do 1 maja 1941 roku pracował w kopalni "Kazimierz Juliusz".

Od września 1941 roku pracował w Państwowej Szkole Technicznej Górniczo-Hutniczo-Mierniczej na Krzemionkach, utworzonej przez Rektora AG.

Po wojnie powrócił do pracy w AG. W 1945 roku uzyskał doktorat w AG. W 1946 roku uzyskał habilitację na Politechnice Warszawskiej. W 1948 roku profesor nadzwyczajny, od 1956 roku profesor zwyczajny.

Początkowo adiunkt i docent (1946–1947) Katedry Geodezji i Miernictwa Górniczego Wydziału Górniczego. W 1946 roku został współorganizatorem Wydziału Geologiczno-Mierniczego AG. W Akademii prowadził wykłady z geodezji górniczej i gospodarczej, metod niwelacyjnych, geodezji górniczej i fotogrametrii. W roku akademickim 1947/1948 pełnił obowiązki prodziekana, a latach 1948–1951 dziekan Wydziału. W latach 1951-1956 był rektorem AGH, w latach 1964–1966 prorektorem.

Jako rektor zawarł w 1954 roku pierwszą wieloletnią umowę o o współpracy między AGH a ministerstwami: górnictwa i przemysłu ciężkiego, będącą fundamentem intensywnego rozwoju Akademii.

Od 1965 roku wykładał współczesne ruchy powierzchni Ziemi i metody fotogrametryczne w National Research Council w Ottawie i w Uniw. w Nowym Brunswicku (1976).

W 1972 roku przeniósł się na Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej.

30 września 1977 roku przeszedł na emeryturę.

Autor ok. 200 prac z zakresu geodezji górniczej, fotogrametrii, geodezji ogólnej, mechaniki przemieszczeń górotworu, eksploatacji złóż. Autor 12 patentów krajowych i zagranicznych. Badał zagadnienia orientowania podziemnych osnów geodezyjnych za pomocą sieci trilateracyjnej i przyrządów optycznych własnej konstrukcji; wprowadził metodę profilowania szybów małośrednicowych i odwiertów wielkośrednicowych z zastosowaniem sondy własnej konstrukcji i in. Twórca największej w Polsce szkoły geodezyjnej.

Członek PAN w Krakowie, Międzynarodowego Towarzystwa Geodetów Górniczych, Amerykańskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego, Stowarzyszenia Wychowanków AGH.

21 maja 1984 roku otrzymał tytuł doktor honoris causa AGH.

Otrzymał tytuł Zasłużony dla AGH i Jego nazwisko znajduje się na tablicy "Zasłużeni dla AGH" umieszczonej na parterze Gmachu Głównego AGH - A-0.

Uchwałą Senatu AGH z 27 czerwca 1985 roku pawilonowi C-4 nadano imię prof. Zygmunta Kowalczyka. 16 listopada 1985 roku wmurowano tablicę pamiątkową.

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Kawalerski OOP, Medal X-lecia PRL, Medal 1000-lecia Państwa Polskiego, Złota Odznaka Miasta Krakowa, Order Sztandaru Pracy I i II kl., Nagroda PAN II st., Zasłużony dla AGH. Za działalność na rzecz młodzieży Zrzeszenie Studentów Polskich przyznało Mu Odznakę Honorową.

Bibliografia

Książki

Biogramy uczonych polskich : materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 7 : Nauki o Ziemi i górnicze A-Z. Oprac. A. Śródka. Wrocław 1992, s. 86-89
Encyklopedia Krakowa. Kraków 2000, s. 486
Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 88
Kto jest kim w Polsce 1984 : informator biograficzny. Red. zespół L. Becela [et al.]. Warszawa 1984, s. 442
[Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1946/47]. Kraków 1947, s. 17
[Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1947/48]. Kraków 1947, s. 10
Sylwetki zmarłych członków Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk. [Red. L. Starkel]. Kraków 2002, s. 71-74
Śródka A.: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 2 : H-Ł. Warszawa 1995, s. 308-309, [foto]
Wacławik J.: Kronika Wydziału Górniczego 1919-1999. Kraków 1999, s. 115
Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 169, [foto]
Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 623 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)

Artykuły

Biuletyn Rektora [AGH] 1984, kwiecień, maj, s. 10-11
Ciuk E.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - refleksje osobiste z przedwojennego okresu. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 39-41
Czarnecka K.: Inicjatywy badawcze Profesora Zygmunta Kowalczyka w Politechnice Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 23-26
Dżegniuk B.: Wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka do rozwoju badań w zakresie wpływów eksploatacji górniczej na górotwór i powierzchnię terenu. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 27-28
Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : prof. Zygmunt Kowalczyk. Miesiąc w Krakowie 2009, nr 1, s. 47-48, [foto]
Leśniak H.: Zygmunt Kowalczyk. Nauka Polska 1974, nr 2, s. 64-68
Makowski A.: Słowo o Profesorze Zygmuncie Kowalczyku i jego działalności w Politechnice Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 45-47
Makowski A., Michalik K.: Jubileusz 40-lecia pracy naukowej, dydaktycznej i zawodowej prof. Zygmunta Kowalczyka i prof. Jana Różyckiego. Przegląd Geodezyjny 1978, nr 8, s. 275-279, [foto]
Milewski M: Stan badań w zakresie geodezji górniczej zainicjowanych przez Profesora Zygmunta Kowalczyka. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 17-21
Martusewicz J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - założyciel i organizator specjalizacji "Geodezja w Budownictwie Podziemnym i Górnictwie" na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 13-15
Ney B.: Mój Profesor. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 43-44
Odlanicki-Poczobutt M.: Działalność Profesora Zygmunta Kowalczyka w Polskiej Akademii Nauk. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 7-8
Poczet Rektorów AGH : lata [1919-2013] : Zygmunt Kowalczyk (1908-1985), 1951/52-1955/56. Biuletyn AGH 2013 wyd. spec. z okazji 100-lecia powołania Akademii Górniczej, s. 14, [foto]
Siembab J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - członek korespondent PAN [Polskiej Akademii Nauk]. Przegląd Geologiczny 1972, nr 2, s. 97-98, [foto]
Sitek Z.: Inicjatywy i badania Profesora Zygmunta Kowalczyka w zakresie zastosowań fotogrametrii w górnictwie. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 29-33
Skinderowicz B.: wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka w rozwój miernictwa górniczego w górnictwie węglowy5. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 39-37
Wędzony J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk jako nauczyciel i organizator nauki. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 9-11