Posąg Św. Barbary: Różnice pomiędzy wersjami

Z Historia AGH
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 15 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
Barbara po łacinie znaczy cudzoziemka, mieszkanka spoza Grecji. Legenda głosi, że Św. Barbara, córka bogatego człowieka, potajemnie przyjęła chrześcijaństwo i złożyła ślub dozgonnej czystości. Było to za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) w czasie najkrwawszych prześladowań chrześcijan. Ojciec obawiając się o swój majątek, pozycję i życie głodził ją w wieży swego zamku, a gdy to zawiodło oddał pod sąd, a wyrok skazujący Barbarę na ścięcie sam wykonał. Prawdopodobnie ta nietypowa śmierć z ręki własnego ojca rozsławiła Jej cześć. Św. Barbara jest patronką ludzi narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, jak: górnicy, hutnicy, marynarze, żołnierze, kamieniarze, więźniowie itp.<ref>Zaleski W.: Święci na każdy dzień. Łódź 1982</ref>
Barbara po łacinie znaczy cudzoziemka, mieszkanka spoza Grecji. Legenda głosi, że Św. Barbara, córka bogatego człowieka, potajemnie przyjęła chrześcijaństwo i złożyła ślub dozgonnej czystości. Było to za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) w czasie najkrwawszych prześladowań chrześcijan. Ojciec obawiając się o swój majątek, pozycję i życie głodził ją w wieży swego zamku, a gdy to zawiodło oddał pod sąd, a wyrok skazujący Barbarę na ścięcie sam wykonał. Prawdopodobnie ta nietypowa śmierć z ręki własnego ojca rozsławiła Jej cześć. Św. Barbara jest patronką ludzi narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, jak: górnicy, hutnicy, marynarze, żołnierze, kamieniarze, więźniowie itp.<ref>Zaleski W.: Święci na każdy dzień. Łódź 1982</ref>


Patronami poszczególnych kopalń czy ośrodków górniczych byli różni święci: w Harcu - Św. Wolfgang i Andrzej, w Mansfeld - Św. Jerzy, w Salzburgu - Św. Rupert, w Czechach - Św. Mikołaj. Kult Św. Barbary w Polsce odnotowany został w pierwszej połowie XIV w. - w 1341 r. ufundowany został kościół szpitalny w Nysie. W literaturze staropolskiej (M. Rej) i w przysłowiach uwidacznia się Jej popularność, acz występuje tam ona, jako patronka ludzi „wodnych” (flisaków, przewoźników i marynarzy). W drugiej połowie XVII wieku związek Św. Barbary z górnictwem był już dość szeroko rozpowszechniony. Wg. Karola Mainka (górnika drukującego w czasopismach niemieckich różne przyczynki, oparte głównie na wiadomościach pochodzących z tradycji) punktem wyjścia dla kultu Św. Barbary miało być istniejące od 1744 r. w Tarnowskich Górach bractwo Św. Barbary, patronki pomocnej w godzinę śmierci. Stąd przedostać się miał ten kult na poszczególne kopalnie. <ref>Ligęza J., Żywirska M.: Zarys kultury górniczej : Górny Śląsk, Zagłębie Dąbrowskie. Katowice 1964</ref>
Patronami poszczególnych kopalń czy ośrodków górniczych byli różni święci: w Harcu - Św. Wolfgang i Andrzej, w Mansfeld - Św. Jerzy, w Salzburgu - Św. Rupert, w Czechach - Św. Mikołaj. Kult Św. Barbary w Polsce odnotowany został w pierwszej połowie XIV w. - w 1341 r. ufundowany został kościół szpitalny w Nysie. W literaturze staropolskiej (M. Rej) i w przysłowiach uwidacznia się Jej popularność, aczkolwiek występuje tam ona, jako patronka ludzi „wodnych” (flisaków, przewoźników i marynarzy). W drugiej połowie XVII wieku związek Św. Barbary z górnictwem był już dość szeroko rozpowszechniony. Wg. Karola Mainka (górnika drukującego w czasopismach niemieckich różne przyczynki, oparte głównie na wiadomościach pochodzących z tradycji) punktem wyjścia dla kultu Św. Barbary miało być istniejące od 1744 r. w Tarnowskich Górach bractwo Św. Barbary, patronki pomocnej w godzinę śmierci. Stąd przedostać się miał ten kult na poszczególne kopalnie. <ref>Ligęza J., Żywirska M.: Zarys kultury górniczej : Górny Śląsk, Zagłębie Dąbrowskie. Katowice 1964</ref>


Sześciometrowy posąg Św. Barbary na dachu gmachu głównego Akademii Górniczo-Hutniczej jest drugim pomnikiem tej świętej w tym miejscu. Pierwszy, z ręcznie kutej i spawanej blachy miedzianej, częściowo złoconej, dzieło Stefana Zbigniewicza, umieszczony na dachu Akademii Górniczej 24 sierpnia 1939 r., został usunięty przez hitlerowców w styczniu 1940 r. Obecny, wykonany przez rzeźbiarza Jana Sieka według pierwowzoru, ale w całości z miedzi, postawiono 30 maja 1999 r.<ref>100 lat AGH w fotografii. Kraków 2019, s. 44-45, [foto]</ref>Inicjatywa odbudowy pomnika pochodziła od dwóch profesorów AGH, [[Kazimierz Czopek|Kazimierza Czopka]] i [[Antoni Łukasz Pasierb|Antoniego Pasierba]], natomiast decyzję o jego odbudowie i o umieszczeniu na dachu gmachu głównego podjął ówczesny Rektor AGH [[Ryszard Tadeusiewicz|prof. Ryszard Tadeusiewicz]].<ref>Blog prof. R. Tadeusiewicza. Święta Barbara ponad AGH [online] [przeglądany 6.02. 2020]. Dostępny w: https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/84267,swieta-barbara-ponad-agh</ref> Figurę poświęcił 17 czerwca 1999 r. Papież [[Jan Paweł II]] podczas szóstej pielgrzymki do ojczyzny.
Pierwszy posąg Św. Barbary na dachu gmachu głównego Akademii Górniczej, został umieszczony 24 sierpnia 1939 r. Był dziełem Jana Dudka - rzeźbiarza z Niedźwiedzy k. Brzeska, wykonanym przy pomocy jego brata Michała i Władysława Osyby, w krakowskiej pracowni Stefana Zbigniewicza, w okresie od 7 października 1938 do 10 marca 1939 r. <ref>Jan Dudek : aby ta wioska miły twór Boży była kolebką pokoju. Wybór i oprac. A. Mikosz, T. Myszka. Dębno 2022, s. 6-7, [foto]</ref><ref>Zaświadczenie Stefana Zbigniewicza z 10 marca 1939 roku</ref>Posąg był wykonany z ręcznie kutej i spawanej blachy miedzianej, częściowo złoconej. Nie przetrwał jednak II wojny światowej. W styczniu 1940 r. został usunięty przez hitlerowców. 
 
Po wojnie zniszczony posąg zastąpił witraż Św. Barbary umieszczony na półpiętrze w gmachu głównym, autorstwa profesora ASP w Krakowie Adama Stalony-Dobrzańskiego (we współpracy z profesorem Ludwikiem Gardowskim) i wykonany w 1948 roku przez Krakowski Zakład Witrażów S. G. Żeleński. Zamówiło go Stowarzyszenie Studentów Akademii Górniczej. Po likwidacji Stowarzyszenia witraż został zdemontowany i przez ponad 30 lat był przechowywany w kościele Św. Barbary. Na Uczelnię powrócił w 1981 roku.<ref>''Protokół z posiedzenia Senatu AGH odbytego w dniu 3 grudnia 1981 roku.'' (Powrót do AGH witraża św. Barbary, s. 30-31)</ref> 
 
Obecny posąg na dachu gmachu głównego AGH jest drugim pomnikiem świętej w tym miejscu. Wykonany został przez rzeźbiarza Jana Sieka według pierwowzoru, ale w całości z miedzi. Postawiono go 29 maja 1999 r.<ref>100 lat AGH w fotografii. Kraków 2019, s. 44-45, [foto]</ref><ref>Sulima Z.: Barbara stanęła o czasie. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 1999, nr 66/67, s. 44-48, [foto]</ref>Inicjatywa odbudowy pomnika pochodziła od dwóch profesorów AGH, [[Kazimierz Czopek|Kazimierza Czopka]] i [[Antoni Łukasz Pasierb|Antoniego Pasierba]], natomiast decyzję o jego odbudowie i o umieszczeniu na dachu gmachu głównego podjął ówczesny Rektor AGH [[Ryszard Tadeusiewicz|prof. Ryszard Tadeusiewicz]].<ref>Blog prof. R. Tadeusiewicza. Święta Barbara ponad AGH [online] [przeglądany 6.02. 2020]. Dostępny w: https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/84267,swieta-barbara-ponad-agh</ref> Figurę poświęcił 17 czerwca 1999 r. Papież [[Jan Paweł II]] podczas szóstej pielgrzymki do ojczyzny.
 
 
Przywrócenie figury Świętej Barbary na głównym budynku AGH (Kronika - TVP Kraków)
 
<youtube width = "450" height = "271">plbooKiz2Yk</youtube>




Linia 119: Linia 128:


[[Plik:Obraz30.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/7/71/Obraz30.png]]
[[Plik:Obraz30.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/7/71/Obraz30.png]]
[[Plik:Obraz34.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/0/01/Obraz34.png]]




Linia 128: Linia 140:


[[Plik:Obraz33.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/8/84/Obraz33.png]]
[[Plik:Obraz33.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/8/84/Obraz33.png]]
[[Plik:Obraz34.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/0/01/Obraz34.png]]




Linia 253: Linia 262:




[[Plik:Obraz74.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/f/fb/Obraz74.png]]
[[Plik:Obraz75.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/b/bb/Obraz75.png]]




[[Plik:Obraz75.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/b/bb/Obraz75.png]]
[[Plik:Obraz74.png|800px|center|thumb|link=https://historia.agh.edu.pl/mediawiki/images/f/fb/Obraz74.png]]




Linia 316: Linia 325:
- Stanisława Majewskiego
- Stanisława Majewskiego


- Zbigniewa Sulimy - BIP AGH
- Zbigniewa Sulimy - [https://www.biuletyn.agh.edu.pl/ Biuletyn AGH]


== Przypisy ==
== Przypisy ==


<references/>
<references/>
== Bibliografia ==
==== Artykuły ====
*[[Media:Swieta Barbara, patronka gornikow - 1700 lat kultu.pdf|Barchański B., Wiktor-Sułkowska A.: Święta Barbara, patronka górników - 1700 lat kultu. ''Biuletyn AGH'' 2024, nr 190, s. 27-30, [foto]]]
==== Inne ====
* Biografia Adama Stalony-Dobrzańskiego [online] [przeglądany 14.02.2023]. Dostępny w: http://stalony-dobrzanski.info/pl/biografia-stalony
* Jan Dudek - rzeźbiarz z Niedźwiedzy [online] [przeglądany 14.02.2023]. Dostępny w: https://gminadebno.pl/z-historii-gminy,jan-dudek-rzezbiarz-z-niedzwiedzy,2984.html
* Jan Dudek. Życiorys [online] [przeglądany 14.02.2023]. Dostępny w: https://pspniedzwiedza.edupage.org/text9/
== Źródła (w układzie chronologicznym) ==
*[[Media:Zaswiadczenie Stefana Zbigniewicza.pdf|Zaświadczenie Stefana Zbigniewicza z 10 marca 1939 roku]]
*[[Media:Witraz sw. Barbary 01.pdf|''Protokół z posiedzenia Senatu AGH odbytego w dniu 12 listopada 1981 roku.'' (Powrót do AGH witraża św. Barbary, s. 18)]]
*[[Media:Witraz sw. Barbary 02.pdf|''Protokół z posiedzenia Senatu AGH odbytego w dniu 3 grudnia 1981 roku.'' (Powrót do AGH witraża św. Barbary, s. 8)]]
*[[Media:Witraz sw. Barbary 03.pdf|''Protokół z posiedzenia Senatu AGH odbytego w dniu 3 grudnia 1981 roku.'' (Powrót do AGH witraża św. Barbary, s. 30-31)]]

Aktualna wersja na dzień 14:00, 13 lut 2024

Barbara po łacinie znaczy cudzoziemka, mieszkanka spoza Grecji. Legenda głosi, że Św. Barbara, córka bogatego człowieka, potajemnie przyjęła chrześcijaństwo i złożyła ślub dozgonnej czystości. Było to za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) w czasie najkrwawszych prześladowań chrześcijan. Ojciec obawiając się o swój majątek, pozycję i życie głodził ją w wieży swego zamku, a gdy to zawiodło oddał pod sąd, a wyrok skazujący Barbarę na ścięcie sam wykonał. Prawdopodobnie ta nietypowa śmierć z ręki własnego ojca rozsławiła Jej cześć. Św. Barbara jest patronką ludzi narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, jak: górnicy, hutnicy, marynarze, żołnierze, kamieniarze, więźniowie itp.[1]

Patronami poszczególnych kopalń czy ośrodków górniczych byli różni święci: w Harcu - Św. Wolfgang i Andrzej, w Mansfeld - Św. Jerzy, w Salzburgu - Św. Rupert, w Czechach - Św. Mikołaj. Kult Św. Barbary w Polsce odnotowany został w pierwszej połowie XIV w. - w 1341 r. ufundowany został kościół szpitalny w Nysie. W literaturze staropolskiej (M. Rej) i w przysłowiach uwidacznia się Jej popularność, aczkolwiek występuje tam ona, jako patronka ludzi „wodnych” (flisaków, przewoźników i marynarzy). W drugiej połowie XVII wieku związek Św. Barbary z górnictwem był już dość szeroko rozpowszechniony. Wg. Karola Mainka (górnika drukującego w czasopismach niemieckich różne przyczynki, oparte głównie na wiadomościach pochodzących z tradycji) punktem wyjścia dla kultu Św. Barbary miało być istniejące od 1744 r. w Tarnowskich Górach bractwo Św. Barbary, patronki pomocnej w godzinę śmierci. Stąd przedostać się miał ten kult na poszczególne kopalnie. [2]

Pierwszy posąg Św. Barbary na dachu gmachu głównego Akademii Górniczej, został umieszczony 24 sierpnia 1939 r. Był dziełem Jana Dudka - rzeźbiarza z Niedźwiedzy k. Brzeska, wykonanym przy pomocy jego brata Michała i Władysława Osyby, w krakowskiej pracowni Stefana Zbigniewicza, w okresie od 7 października 1938 do 10 marca 1939 r. [3][4]Posąg był wykonany z ręcznie kutej i spawanej blachy miedzianej, częściowo złoconej. Nie przetrwał jednak II wojny światowej. W styczniu 1940 r. został usunięty przez hitlerowców.

Po wojnie zniszczony posąg zastąpił witraż Św. Barbary umieszczony na półpiętrze w gmachu głównym, autorstwa profesora ASP w Krakowie Adama Stalony-Dobrzańskiego (we współpracy z profesorem Ludwikiem Gardowskim) i wykonany w 1948 roku przez Krakowski Zakład Witrażów S. G. Żeleński. Zamówiło go Stowarzyszenie Studentów Akademii Górniczej. Po likwidacji Stowarzyszenia witraż został zdemontowany i przez ponad 30 lat był przechowywany w kościele Św. Barbary. Na Uczelnię powrócił w 1981 roku.[5]

Obecny posąg na dachu gmachu głównego AGH jest drugim pomnikiem świętej w tym miejscu. Wykonany został przez rzeźbiarza Jana Sieka według pierwowzoru, ale w całości z miedzi. Postawiono go 29 maja 1999 r.[6][7]Inicjatywa odbudowy pomnika pochodziła od dwóch profesorów AGH, Kazimierza Czopka i Antoniego Pasierba, natomiast decyzję o jego odbudowie i o umieszczeniu na dachu gmachu głównego podjął ówczesny Rektor AGH prof. Ryszard Tadeusiewicz.[8] Figurę poświęcił 17 czerwca 1999 r. Papież Jan Paweł II podczas szóstej pielgrzymki do ojczyzny.


Przywrócenie figury Świętej Barbary na głównym budynku AGH (Kronika - TVP Kraków)


Poświęcenie posągu św. Barbary przez Papieża Jana Pawła II w dniu 17 czerwca 1999 - zdjęcia Stanisława Majewskiego


Obraz1.png


Obraz2.png


Obraz3.png


Obraz4.png


Obraz5.png


Obraz6.png


Obraz7.png


Obraz8.png


Obraz9.png


Obraz10.png


Obraz11.png


Obraz12.png


Obraz13.png


Obraz14.png


Obraz15.png


Obraz16.png


Obraz17.png


Obraz18.png


Obraz19.png


Obraz20.png


Obraz21.png


Obraz22.png


Obraz23.png


Obraz24.png


Obraz25.png


Obraz26.png


Obraz27.png


Obraz28.png


Obraz29.png


Obraz89.png


Obraz30.png


Obraz34.png


Obraz31.png


Obraz32.png


Obraz33.png


Obraz35.png


Obraz36.png


Obraz37.png


Obraz90.png


Obraz38.png


Obraz39.png


Obraz40.png


Obraz41.png


Obraz42.png


Obraz43.png


Obraz44.png


Obraz45.png


Obraz46.png


Obraz47.png


Obraz48.png


Obraz49.png


Obraz50.png


Obraz51.png


Obraz52.png


Obraz53.png


Obraz54.png


Obraz55.png


Obraz56.png


Obraz57.png


Obraz58.png


Obraz59.png


Obraz60.png


Obraz61.png


Obraz62.png


Obraz63.png


Obraz64.png


Obraz65.png


Obraz66.png


Obraz67.png


Obraz68.png


Obraz69.png


Obraz70.png


Obraz71.png


Obraz72.png


Obraz73.png


Obraz75.png


Obraz74.png


Obraz76.png


Obraz91.png


Obraz77.png


Obraz78.png


Obraz92.png


Obraz79.png


Obraz80.png


Obraz81.png


Obraz82.png


Obraz83.png


Obraz84.png


Obraz85.png


Obraz86.png


Obraz87.png


Obraz88.png


Prezentacja autorstwa: prof. Stanisława Majewskiego. Uzupełnienia: prof. Ryszard Tadeusiewicz. W prezentacji wykorzystano fotografie:

- Archiwum Instytutu Sztuki PAN

- Muzeum AGH

- Muzeum Krakowa

- Stanisława Godynia

- Stanisława Majewskiego

- Zbigniewa Sulimy - Biuletyn AGH

Przypisy

  1. ↑ Zaleski W.: Święci na każdy dzień. Łódź 1982
  2. ↑ Ligęza J., Żywirska M.: Zarys kultury górniczej : Górny Śląsk, Zagłębie Dąbrowskie. Katowice 1964
  3. ↑ Jan Dudek : aby ta wioska miły twór Boży była kolebką pokoju. Wybór i oprac. A. Mikosz, T. Myszka. Dębno 2022, s. 6-7, [foto]
  4. ↑ Zaświadczenie Stefana Zbigniewicza z 10 marca 1939 roku
  5. ↑ Protokół z posiedzenia Senatu AGH odbytego w dniu 3 grudnia 1981 roku. (Powrót do AGH witraża św. Barbary, s. 30-31)
  6. ↑ 100 lat AGH w fotografii. Kraków 2019, s. 44-45, [foto]
  7. ↑ Sulima Z.: Barbara stanęła o czasie. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1999, nr 66/67, s. 44-48, [foto]
  8. ↑ Blog prof. R. Tadeusiewicza. Święta Barbara ponad AGH [online] [przeglądany 6.02. 2020]. Dostępny w: https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/84267,swieta-barbara-ponad-agh

Bibliografia

Artykuły

Inne

Źródła (w układzie chronologicznym)

Źródło: „http://historia.agh.edu.pl/mediawiki/index.php?title=Posąg_Św._Barbary&oldid=83012”