Wydawnictwa AGH

Wydawnictwa AGH
Rok założenia	1952
Logo
Przekształcony na:

Wydawnictwa AGH to instytucja organizująca proces wydawniczy uczelni od roku akademickiego 1951/1952. Wydawnictwa AGH publikują podręczniki akademickie i skrypty, monografie, periodyki naukowe i inne publikacje istotne dla uczelni. Rocznie wydawanych jest około 60 książek i 13 czasopism naukowych.

Redakcja mieści się w budynku Domu Studenckiego „Alfa” przy ul. Reymonta 17 w Krakowie.

Osoby związane z Wydawnictwami

Redaktor naczelny: prof. Marek Karkula

Zastępca redaktora naczelnego: Joanna Ciągała

Redaktorzy:

- Monika Filipek,

- Magdalena Grzech,

- Agnieszka Rusinek,

- Kamila Zimnicka.

Komitet Naukowy Wydawnictw AGH:

- prof. Aleksander Byrski,

- prof. Marek Florkowski,

- prof. Marek Gorgoń,

- prof. Łukasz Lach,

- prof. Elżbieta Pamuła,

- prof. Tadeusz Telejko.

Każda publikacja wydawana przez Wydawnictwa AGH podlega procedurze podwójnego recenzowania, w tym jeden z recenzentów reprezentuje jednostkę naukową inną niż AGH.

Etyka wydawnicza przeciwdziałająca nieuczciwym praktykom publikacyjnym jest zgodna z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej COPE (Comittee on Publication Ethics).

Każda publikacja naukowa publikowana online przez Wydawnictwa AGH otrzymuje identyfikator DOI (Digital Object Identifier). Wykorzystywany jest również system antyplagiatowy iThenticate oraz platforma OJS – system zarządzania procesem wydawniczym czasopism naukowych.

W 2012 roku Wydawnictwa AGH zostały członkiem CrossRef.

Wydawnictwa AGH mają stałe stoiska na dorocznych targach książki w Warszawie, Wrocławiu i Krakowie.

Strona Wydawnictw AGH posiada też wersję mobilną serwisu.

Czasopisma wydawane przez Wydawnictwa AGH - stan na 2025 r.

• „Computer Methods in Materials Science” - https://www.cmms.agh.edu.pl/

• „Computer Science” - https://journals.agh.edu.pl/csci

• „Decision Making in Manufacturing and Services” - https://journals.agh.edu.pl/dmms

• „Energetyka Rozproszona” - https://journals.agh.edu.pl/er

• „Geology, Geophysics & Environment” - https://journals.agh.edu.pl/geol

• „Geomatics and Environmental Engineering” - https://www.gaee.agh.edu.pl/index.php/gaee/index

• „Geotourism/Geoturystyka” - https://journals.agh.edu.pl/geotour/index

• „Journal of Casting & Materials Engineering” - https://journals.agh.edu.pl/jcme

• „Journal of Geotechnology and Energy” - https://journals.agh.edu.pl/jge

• „Managerial Economics” - https://journals.agh.edu.pl/manage

• „Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering” - https://www.miag.agh.edu.pl/en/home-page/

• „Opuscula Mathematica” - https://www.opuscula.agh.edu.pl/

• „Studia Humanistyczne AGH” - https://journals.agh.edu.pl/human/

Od 2012 roku wszystkie czasopisma AGH publikowane są na otwartych licencjach.

Na listę Journal Citation Reports JCR™ trafiły czasopisma: „Computer Science” (2024 IF™ = 0.6), „Geology, Geophysics & Environment” (2024 IF™ = 0.9), „Opuscula Mathematica” (2024 IF™ = 2.0), a „Geomatics and Environmental Engineering” w 2026 roku zostanie włączone do bazy Emerging Sources Citation Index. Czasopisma te są indeksowane w bazach o międzynarodowym zasięgu: Web of Science i Scopus.

Z czasem wprowadzono wersje angielskie artykułów, a także z powodzeniem zabiegano o umiędzynarodowienie komitetów redakcyjnych.

Od 1998 roku artykuły zawarte w czasopismach AGH są rejestrowane w bazie BazTech (z wyjątkiem „Studia Humanistyczne AGH”).

Historia

Zaczątkiem aktywności wydawniczej w Akademii Górniczej była studencka samopomoc: studenci spisywali, a następnie powielali wykłady profesorów. Tym sposobem w roku akademickim 1919/1920 wydano pierwszy skrypt - „Matematyka wyższa” prof. Antoniego Hoborskiego. Instytucją sprawczą wydawania spisanych wykładów było Koło Słuchaczów Akademii Górniczej. Na okładce często widniał napis „...według wykładów profesora... w r. akademickim...” Niekiedy pojawiało się nazwisko autora opracowania. Treść skryptu uzgadniano z wykładowcą.

Na fuchsach z I i II roku spoczywał obowiązek kręcenia korbką maszyny litograficznej, ci, co mieli ładne pismo, przepisywali rękopisy na woskówkach. Niektórzy starsi przechodzili przeszkolenie w zakładach poligraficznych, wykonywali odbitki, składali je i kompletowali egzemplarze, a następnie oprawiali je. Student I i II roku miał obowiązek odpracowania 8 godzin w roku, dla studentów lat wyższych obowiązek ten był mniejszy. Dopiero pod koniec 1929 r. SSAG [Stowarzyszenie Słuchaczów Akademii Górniczej] zatrudniło emerytowanego litografa i jego pomocnika, a także maszynistkę, dla której zakupiono maszynę do pisania. (Bolewski A. [et al.]: Trudne lata Akademii Górniczej. Kraków 1989, s. 137)

18 listopada 1921 roku władze Akademii Górniczej powołały Senacką Komisję Biblioteczną (od roku akademickiego 1923/1924 przemianowaną na Senacką Komisję Biblioteczno-Wydawniczą) w składzie: prof. Antoni Rodziewicz-Bielewicz (przewodniczący), prof. Jan Krauze, prof. Oskar Nowotny.

W pierwszych latach istnienia AG wykładowcy często publikowali swoje prace poza uczelnią, także w językach obcych i za granicą, dlatego w październiku 1924 roku Senacka Komisja Biblioteczno-Wydawnicza podjęła uchwałę o wydawaniu prac naukowych kadry uczelnianej w zeszytach „Prace Akademii Górniczej w Krakowie”. W pierwszym zeszycie ukazała się praca „Teoria prądów przekątnych” Henryka Czeczota (z. 1, nakładem AG, Kraków 1925, ss. 176). Odtąd spis wszystkich publikowanych prac zamieszczano w dorocznym sprawozdaniu rektorskim z działalności uczelni.

Od 1927 roku działalność wydawniczą spisywanych skryptów kontynuowała nowopowstała Sekcja Wydawnicza Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej (przekształcona z sekcji wydawniczej Koła Słuchaczów AG). Sekcja Wydawnicza była wówczas jedynym źródłem podręczników i skryptów dla studentów AG. W obliczu kryzysu od 1933 roku niektóre wydawnictwa były sprzedawane 30-60% taniej, by urealnić ich zakup przez brać studencką. W latach 1920-1947 Stowarzyszenie Studentów AG wydało 74 skrypty.

W trakcie II wojny światowej działalność wydawnicza AG została wstrzymana. W 1940 roku okupant wydał rozporządzenie zabraniające niemieckim księgarzom sprzedaży książek Polakom, ale także zakaz wydawania polskich książek. Kolejny zakaz dotyczył korzystania w szkołach technicznych z drukowanych polskich materiałów. Podręczniki profesorów Antoniego Hoborskiego i Henryka Czeczotta były rozprowadzane potajemnie. W sytuacji braku rodzimego rynku wydawniczego i księgarskiego korzystano z publikacji przedwojennych lub kopiowanych własnoręcznie notatek oraz z literatury niemieckiej. Konspiracyjny kolportaż powielanych wydawnictw odbywał się w okupacyjnym Państwowym Technicznym Zakładzie Badawczym (Staatliche Technische Prüfanstalt-STPA). W 1942 roku uczniowie wydziału górniczego Państwowej Szkoły Technicznej Górniczo-Hutniczo-Mierniczej (PSTGHM) utworzyli grupę wydawniczą w celu powielania podręczników z zakresu górnictwa. W skład grupy weszli: Tadeusz Wilczyński, Zbigniew Czerwenka, Jerzy Średniawa, Andrzej Bolewski.

Po wojnie pierwszą opublikowaną w AG pracą naukową były „Wykresy stopów podwójnych metali” prof. Władysława Łoskiewicza i inż. Mariana Ormana wydane w maju 1945 roku.

W 1945 roku z inicjatywy prof. Mieczysława Jeżewskiego i dr. Kazimierza Maślankiewicza powstała Spółdzielnia Wydawnicza Pracowników Technicznych i Szkół Akademickich z o.u. (odpowiedzialnością udziałami) w Krakowie (SWPTSA). Wydawała publikacje do 1952 roku. Jednocześnie w 1948 roku powstał Komitet Redakcyjny Wydawnictw Naukowych Pracowników Akademii Górniczej (przewodniczący prof. Aleksander Krupkowski, członkowie: prof. Witold Budryk, prof. Mieczysław Jeżewski, prof. Julian Kamecki). W broszurze AG na rok akademicki 1947/1948 wymieniono 155 publikacji naukowych pracowników uczelni wydanych po wojnie. Starano się również wydawać prace w językach obcych, by były „walutą” w procederze tzw. egzemplarza wymiennego z placówkami zagranicznymi.

Prawo do wydawania skryptów przez stowarzyszenia studenckie zostało zawieszone w 1950 roku.

W 1951 roku powstała Komisja Wydawnicza Akademii Górniczo-Hutniczej, publikująca skrypty za pośrednictwem Państwowych Zakładów Wydawnictw Szkolnych (PZWS) oraz Państwowego Wydawnictwa Naukowego (PWN). W roku akademickim 1951/1952 ukazało się 30 skryptów. Przewodniczącym Komisji Wydawniczej AGH był od początku prof. Michał Odlanicki-Poczobutt. Funkcjonująca do roku akademickiego 1982/1983 Komisja zarządzała wszystkimi sprawami wydawniczymi uczelni.

Na przełomie 1956 i 1957 roku utworzono Samodzielną Sekcję Wydawnictw (SSW) AGH (pod kierownictwem Anny Gocell). Aktywność wydawnicza umożliwiała pracownikom naukowym publikowanie ich dorobku, a także umożliwiała studentom dostęp do pomocy naukowych.

W 1958 roku AGH rozpoczęła samodzielną działalność wydawniczą, zasilaną ministerialną dotacją. Oprócz podręczników i skryptów zaczęto wydawać sprawozdania z sesji, zjazdów i kursów. Komisja Wydawnicza brała udział w wymianie publikacji z wydawnictwami w kraju i za granicą. Od 1961 roku w ramach serii „Zeszyty Naukowe AGH” zaczęto wydawać rozprawy habilitacyjne.

O rozmiarach produkcji wydawniczej decydowały ograniczone zasoby papieru.

W 1968 roku powstał Dział Wydawnictw AGH. Od momentu powstania aż do 1975 roku kierował nim prof. Czesław Podrzucki.

W 1982 roku z połączenia Działu Wydawnictw AGH i Zakładu Graficznego powstało Wydawnictwo AGH. Na początku lat 90. XX wieku zatrudniało 90 pracowników.

W ramach restrukturyzacji i koniecznych oszczędności w 1992 roku z Wydawnictwa AGH wydzielono kadłubkową 13-osobową Redakcję Uczelnianych Wydawnictw Naukowo-Dydaktycznych (UWND), likwidując pozostałą strukturę wydawniczą. Dotychczasowy zespół miał zostać zatrudniony na umowy roczne. Oburzeni tym posunięciem pracownicy odmówili kontynuacji zatrudnienia. Wraz z rokiem akademickim 1992/1993 Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne rozpoczęły pracę w nowym 4-osobowym zespole. W oparciu o zlecone prace edytorsko-korektorskie i zewnętrzne usługi drukarsko-poligraficzne zaczęły wydawać publikacje uczelniane w odświeżonej szacie graficznej. Z czasem poziom edytorsko-techniczny publikacji rósł, wzrastała też liczba wydawanych podręczników akademickich. W 1997 roku odchodzącego prof. Zdzisława Kłeczka zastąpił w fotelu redaktora naczelnego prof. Andrzej Wichur. Wówczas przeprowadzono kolejną restrukturyzację: utworzono 5 komitetów działowych, angażując do prac redakcyjnych specjalistów-pracowników naukowych uczelni, zapewniając tym samym wysoki poziom merytoryczny wydawanych publikacji (Zarządzenie 11/1997). Z każdym rokiem wzrastała liczba wydawanych zeszytów naukowych.

Redaktorzy naczelni

	Od	Do
prof. Zdzisław Kłeczek	1980	1997
prof. Andrzej Wichur	1997	2002
dr Jan Sas	2003	2024
prof. Marek Karkula	1.10.2024	-

Obok obowiązków edytorskich UWND AGH zabiegały o rozpoznawalność na rynku księgarskim, prowadząc akcje informacyjno-marketingowe oraz zawierając umowy z księgarniami i hurtownią. W 2000 roku ukazała się publikacja "Zasady składu książek w serii Monografie", mająca ułatwić autorom przygotowanie samodzielnych wersji prac naukowych do druku. W 2003 roku wprowadzono sprzedaż internetową. W tym samym roku zorganizowano wyprzedaż wydawnictw AGH. Priorytetem stało się skrócenie cyklu wydawniczego do 3 miesięcy, a w przypadku materiałów konferencyjnych - do 3-6 tygodni. Po 2000 roku wydawano średnio rocznie 55 książek i 14 czasopism.

Od 2009 roku obowiązuje obecna nazwa Wydawnictwa AGH.

Główne serie wydawnicze

• „Prace Akademji Górniczej w Krakowie” (1925, 1932),

• „Skrypty Uczelniane” (od 1957 roku; seria numerowana),

• „Studia Podyplomowe. Materiały” (1062-1978; 35 tomów, seria numerowana),

• „Rozprawy. Monografie” (od 1994 roku; powołana Zarządzeniem 6/1994; seria numerowana, jednolita szata graficzna),

• „Nauka dla Ciekawych” (niewielki format; cel popularyzatorski).

Bibliografia

Książki

• Garczyńska M.: Wydawnictwa AGH : bibliografia w wyborze za lata 1954-2014. Kraków 2015

• Krawczyk M.: Meandry działalności wydawniczej AGH 1919-2016. Kraków 2017

Artykuły

• Karkula M.: Wydawnictwa AGH - spektrum działalności. Biuletyn AGH 2025, nr 207-208, s. 32-34

• Kłeczek Z.: Nowy styl pracy i specyfika zadań Wydawnictw AGH : rozmowa z prof. dr hab. inż. Zdzisławem Kłeczkiem, Redaktorem Naczelnym Uczelnianych Wydawnictw Naukowo-Dydaktycznych AGH ; rozm. Józef Szarłomski. Biuletyn AGH 1996, nr 28, s. 12-13

Inne

• Wydawnictwa AGH [online] [przeglądany 17.10.2025]. Dostępny w: https://www.wydawnictwo.agh.edu.pl/

Źródła (w układzie chronologicznym)

• Zarządzenie Nr 5/2013 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie z dnia 21 stycznia 2013 r. w sprawie struktury i działalności Wydawnictw AGH

• Zarządzenie Nr 11/2014 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie z dnia 25 kwietnia 2014 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 5/2013 Rektora AGH z dnia 21 stycznia 2013 roku w sprawie struktury i działalności Wydawnictw AGH

• Zarządzenie Nr 1/2017 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie z dnia 9 stycznia 2017 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 5/2013 Rektora AGH z dnia 21 stycznia 2013 r. w sprawie struktury i działalności Wydawnictw AGH

• Zarządzenie Nr 47/2017 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie z dnia 18 października 2017 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 5/2013 Rektora AGH z dnia 21 stycznia 2013 r. w sprawie struktury i działalności Wydawnictw AGH

• Zarządzenie Nr 18/2021 Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie z dnia 9 kwietnia 2021 r. w sprawie zmiany Zarządzenia Nr 5/2013 Rektora AGH z dnia 21 stycznia 2013 r. w sprawie struktury i działalności Wydawnictw AGH