Jan Stefan Manitius

Jan Stefan Manitius
Nazwisko	Manitius
Imię / imiona	Jan Stefan
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. mgr inż.
Tytuły honorowe AGH	Zasłużony dla AGH, Doktor Honoris Causa AGH
Data urodzenia	19 kwietnia 1911
Miejsce urodzenia	Zduńska Wola
Data śmierci	14 czerwca 1996
Miejsce śmierci	Kraków
Dyscyplina/specjalności	elektrotechnika, automatyka napędu, energoelektronika
Pełnione funkcje	Prorektor AGH (1956-1961)
Wydział	Wydział Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1994
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk technicznych, a w szczególności w energoelektronice, automatyce napędu elektrycznego oraz w uznaniu Jego zasług w organizowaniu i rozwoju Wydziału Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki
Odznaczenia i nagrody	Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Order Sztandaru Pracy, Medal Komisji Edukacji Narodowej
Funkcje Gdzie od do Dziekan Wydział Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa 1952 1954 Prorektor AGH 1956 1961

Prof. zw. mgr inż. Jan Stefan Manitius (1911–1996)

Dyscyplina/specjalności: elektrotechnika, automatyka napędu, energoelektronika

Nota biograficzna

Urodził się w Zduńskiej Woli 19 kwietnia 1911 roku. Zmarł 14 czerwca 1996 roku, pochowany w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim.

Studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej ukończył w 1935 roku, uzyskując dyplom inżyniera elektryka, ze specjalnością maszyny elektryczne.

Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1954 roku, profesora zwyczajnego w 1964 roku.

W latach 1936-1939 pracował w Państwowych Zakładach Tele- i Radio-technicznych w Warszawie, zajmując się głównie maszynami elektrycznymi do zasilania dużych radiostacji. Opracował wówczas szereg oryginalnych konstrukcji maszyn, które następnie zostały opatentowane. Po wybuchu wojny został ewakuowany wraz z częścią załogi PZTiR do Rumunii. Stamtąd przedostał się do Francji, gdzie otrzymał przydział do 2 Dywizji Strzelców Pieszych Armii Polskiej. Podczas internowania w Szwajcarii został przydzielony do obozu uniwersyteckiego w Winterthur, gdzie pod opieką Politechniki w Zurichu zorganizowano kształcenie internowanych żołnierzy. Sprawował tam funkcję asystenta maszyn elektrycznych (1940-1941) przy szwajcarskim wykładowcy na Wydziale Elektrotechniki. W latach 1941-1942 prowadził wykłady z teorii maszyn komutatorowych i transformatorów oraz ćwiczenia z konstrukcji transformatorów. Współpracował ponadto z Katedrą Maszyn Elektrycznych Politechniki w Zurichu jako asystent wolontariusz wykonując prace badawcze z dziedziny teorii maszyn elektrycznych.

W 1945 roku powrócił do Polski i objął stanowisko starszego asystenta, a od 1947 roku - adiunkta w Katedrze Budowy Maszyn Elektrycznych Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jednocześnie (1946-1947) pracował w Biurze Projektów Maszyn Elektrycznych w Katowicach na stanowisku kierownika Działu Studiów. W 1948 roku został kierownikiem Działu Elektrycznego Biura Projektów Urządzeń Hutniczych "Biprohut" w Zabrzu. Zorganizował wówczas ścisłą współpracę tej jednostki z Katedrą Budowy Maszyn Elektrycznych Politechniki Śląskiej.

Od 1952 roku związany z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, gdzie zorganizował Katedrę Elektrotechniki Hutniczej oraz Wydział Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa, którego został pierwszym dziekanem (1952-1954). W latach 1956-1961 pełnił też funkcję Prorektora ds. Nauczania AGH. Był organizatorem i długoletnim dyrektorem Instytutu Automatyki Napędu i Urządzeń Przemysłowych AGH.

W 1981 roku odszedł na emeryturę.

Piastował liczne funkcje w centralnych organach naukowych jako: przewodniczący Komisji Głównej w Komitecie Nauki i Techniki (1968-1972), przewodniczący Zespołu Struktur i Programów w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego Nauki i Techniki (1971-1973) oraz przewodniczący Zespołu Dydaktyczno-Wychowawczego Elektrotechniki przy Ministerstwie Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1962-1972).

Autor publikacji naukowych poświęconych problematyce dotyczącej teorii układów elektromechanicznych i sterowania z zastosowaniem energoelektroniki. Do najważniejszych jego publikacji książkowych należą: Napędy elektryczne maszyn wyciągowych, 1957. Hutnicze napędy elektryczne. T. 1, Teoretyczne podstawy napędu (1963). T. 2, Automatyka napędów (1972). Projektowanie przekształtników tyrystorowych (1974). Autor ponad 35 artykułów naukowych oraz ponad 50-ciu patentów i zastrzeżeń patentowych w latach 1964-1982. Promotor 12 rozpraw doktorskich.

Szczególnie zasłużony w dziedzinie przekształtnikowych napędów elektrycznych. Stworzył naukowe podstawy tych napędów i zapewnił przemysłowe wdrożenia wielu nowatorskich rozwiązań. Zdobyte doświadczenie w dziedzinie teorii i projektowania, zaowocowało wieloma nowatorskimi rozwiązaniami układów sterowania i regulacji napędów elektrycznych w polskim hutnictwie. Podczas budowy Huty im. Lenina został powołany na technicznego doradcę Dyrekcji. Jego konsultacje i ekspertyzy były cenione w całej Polsce. Nauczyciel i wychowawca wielu pokoleń inżynierów i pracowników naukowych.

Członek Stowarzyszenia Elektryków Polskich (od 1950 roku), członek Koła SEP nr 16 przy AGH, członek Zarządu Oddziału Krakowskiego SEP (1960-1965).

Członek Komitetu Elektrotechniki PAN oraz licznych rad naukowych instytutów naukowo-badawczych. Przez wiele lat przewodniczący Rady Nadzorczej Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej AGH. Doktor honoris causa AGH (1994).

Odznaczenia i nagrody

Złoty Krzyż Zasługi, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Order Sztandaru Pracy, Medal Komisji Edukacji Narodowej, tytuł: Zasłużony Nauczyciel PRL, tytuł honorowy: Zasłużony dla AGH, Nagroda Państwowa Zespołowa II stopnia, liczne Nagrody Rektora za działalność naukową i dydaktyczną. Srebrne i Złote Odznaczenie Honorowe SEP, Złota Odznaka Honorowa NOT, Medal im. prof. M. Pożaryskiego, tytuł Zasłużony Senior SEP, godność członka honorowego SEP

Źródła do biogramu

Książki

• 100 lat AGH : twarze wydziału w latach 1952-2018. Kraków 2019, s. 125-138, [foto]
• Informator nauki polskiej, 1995/96. T. 4: Ludzie nauki. Wyd. 26. Warszawa1996, s. 408
• Kto jest kim w Polsce : informator biograficzny. Red. L. Mackiewicz, A. Żołna. Ed. 3. Warszawa 1993, s. 435
• Mitkowski W.: Kronika Wydziału Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH. Kraków 2002, s. 65-70, [foto]
• Non omnis moriar… : groby profesorów AGH Cmentarz Rakowicki. Z. 2019. Oprac. H. Sieński. Kraków 2019, s. 133-135, [foto]
• Polacy zasłużeni dla elektryki : początki elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, pionierzy elektryki. Pod red. J. Hickiewicza. Warszawa ; Gliwice ; Opole 2009, s. 489-495, [foto]
• Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach. Red. E. Konieczna. Kraków [2008], s. 86-90, [foto]
• Profesor Kazimierz Bisztyga : (1922-2010) : wychowawca wielu pokoleń inżynierów elektryków, autorytet w dziedzinie napędów elektrycznych i działacz stowarzyszeniowy. Red. J. Strzałka. Kraków 2022, s. 169-172, [foto]
• Słownik biograficzny techników polskich. Z. 17. Red. J. Piłatowicz. Warszawa 2006, s. 99-102, [foto]
• Słownik biograficzny zasłużonych elektryków krakowskich. Cz. 1. Pod red. J. Strzałki. Kraków 2009, s. 125-128, [foto]
• 100 lat Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich : 1919-2019. Oprac. J. Strzałka. Kraków 2019, s 44, [foto]
• Twarze Wydziału w latach 1952-2012. Red. J. Kajdański, M. Czekaj. [Kraków] 2012, s. 105-118, [foto]
• Who is who absolwentów Wydziału Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki [AGH] : [w 45 lecie Wydziału 1952-1997]. Kraków 1999, s. 10, 13, [foto]
• Who is who? elitarnego Wydziału Elektrycznego AGH. Red. i układ albumu J. Czajkowski, Z. K. Witek. Kraków 2002, s. 10, 300, [foto]
• Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 221-222, [foto]
• Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 624-625 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)
• Zygmunt H.: Słownik biograficzny zasłużonych elektryków krakowskich. Cz. I. Kraków 2009, s. 125-128

Artykuły

• Bisztyga K.: Jubileusz Profesora Jana Manitiusa. Zeszyty Naukowe. Akademia Górniczo-Hutnicza ; nr 915. [Seria ] Elektrotechnika 1982, T. 1, z. 2, s. 5-7, [foto]
• Bisztyga K.: Prof. Jan Manitius. Jubileusze. Przegląd Elektrotechniczny 1981, R. 57, nr 6, s. 250
• Bisztyga K.: Profesorowi Janowi Manitiusowi : znani i lubiani w AGH... czyli uczeni i o uczonych. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 10-11, s. 18
• Biuletyn Rektora [AGH] 1991, 1 maja, s. 2-3
• Cieśla A.: 60 lat Wydziału Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki. Biuletyn AGH 2012, nr 54/55, s. 28-29, [foto]
• Doktoraty honoris causa. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 5, s. 16-18
• Engel Z. W.: Półwiecze działalności Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2002, nr 108, s. 6-10
• Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : Prof. Jan Manitius. Miesiąc w Krakowie 2009, nr 5, s. 51-52, [foto] [wspominają: M. Tondos, P. Maćko, H. Zygmunt, A. Manitius, A. Manitius]
• Kozioł R.: Wybitni elektrycy : [Jan Manitius]. Jakość i Użytkowanie Energii Elektrycznej 1996, T. 2, z. 1, s. 61-63, [foto]
• Mitkowski W.: Kronika wydarzeń [Wydziału Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Elektroniki AGH]. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2002, nr 111, s. 16-18
• Podrzucki C.: Konwent Seniorów AGH w dwóch ostatnich kadencjach swej działalności. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2001, nr 90, s. 7-8
• Sieński H.: Członkowie Honorowi Stowarzyszenia Wychowanków AGH. Zasłużeni dla Akademii Górniczo-Hutniczej : tablice - pamięć wiecznie żywa - cz 14. Biuletyn AGH 2014, nr 78-79, s. 34-35
• Zygmunt H.: Wspomnienia pośmiertne : prof. Jan Manitius 1911-1996. Przegląd Elektrotechniczny 1997, [nr] 2, s. 52-53, [foto]

Inne

• Na podstawie materiałów Sekretariatu Prorektora ds. Ogólnych AGH