Uniwersytet Otwarty AGH
Uniwersytet Otwarty AGH (początkowo jako Techniczny Uniwersytet Otwarty AGH) został powołany w 1989 roku przez Senat Akademii Górniczo-Hutniczej dla uczczenia Jubileuszu 70-lecia uczelni. W 2009 roku formuła Technicznego Uniwersytetu Otwartego została poszerzona o nowy cykl wykładów; opracowano nowy regulamin Uniwersytetu i decyzją Senatu powołano Uniwersytet Otwarty AGH.
| Od | Do | |
|---|---|---|
| Aleksander Garlicki | 1.09.1992 | 30.09.1999 |
| Jan W. Dobrowolski | 1.10.1999 | 31.12.2015 |
| Zbigniew Szczerbowski | 1.01.2016 | 31.10.2020 |
Pierwszym opiekunem naukowym TUO AGH był prof. Andrzej Oleś, który zainicjował popularny cykl wykładów przybliżający słuchaczom TUO AGH nowe osiągnięcia różnych działów fizyki.
W czasie ponad 30-letniej działalności Uniwersytetu Otwartego AGH wygłoszono setki wykładów, które poświęcone były aktualnym osiągnięciom z zakresu nauk technicznych, przyrodniczych (w tym biologiczno-medycznych), społeczno-ekonomicznych jak również humanistycznych. Problematyka wykładów była urozmaicona, uzupełniana w cyklu rocznym i konsultowana z Radą Programową Uniwersytetu Otwartego i ze słuchaczami. Prof. Jan W. Dobrowolski zorganizował i poprowadził 15 Międzynarodowych Konferencji.
| Od | Do | |
|---|---|---|
| Aleksander Garlicki | 1992 | 1999 |
| Bronisław Barchański | 1999 | 2002 |
| Jan W. Dobrowolski | 2002 | 2005 |
| Ryszard Tadeusiewicz | 2005 | 2020 |
Z Radą Programową pod przewodnictwem prof. Ryszarda Tadeusiewicza współpracowali cenieni specjaliści różnych dziedzin z AGH i PAN, jak też wybitni reprezentacji nauki z Polonii, m.in.: prof. Z. Bochniarz sekretarz generalny Światowej Akademii Umiejętności i Nauk (WAAS) USA, prof. J. Dominik z Instytutu F.-A. Forel w Uniwersytecie w Genewie, prof. A. Stasch rektor Europejskiej Akademii Zarządzania a zarazem przewodniczący Rady Naukowej European Bisness Club.
Wykładowcami byli cenieni specjaliści nie tylko z AGH ale także z różnych uczelni Krakowa i innych ośrodków akademickich, jak również z instytutów PAN i resortowych oraz naukowcy z Polonii. Informacja o twórczym udziale Polaków w europejskiej współpracy naukowej była jednym z ważniejszych kierunków w ramach cyklu wieloletnich wykładów. Najstarszy z wykładowców, prof. Adam Bielański wygłosił wykład w wieku 100 lat w auli Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH którego był współtwórcą. W roli prelegentów wystąpiło też trzech 90-letnich profesorów.
Bezpłatne, cotygodniowe wykłady odbywały się w soboty w godzinach od 9 do 14 i były dostępne dla wszystkich grup wiekowych: seniorów, kandydatów na studia, studentów i absolwentów różnych uczelni. Liczną grupę słuchaczy Uniwersytetu Otwartego stanowili seniorzy-absolwenci AGH. Najstarszym słuchaczem Uniwersytetu Otwartego była Pani w wieku 92 lat. Postulowana przez Unię Europejską integracja międzypokoleniowa była realizowana poprzez uczestnictwo w wykładach starszego i młodszego pokolenia. Wykłady były zawsze połączone z ożywioną dyskusją, która stanowiła okazję do prowadzenia systematycznego dialogu międzypokoleniowego w zakresie aktualnych problemów naukowych, społecznych i gospodarczych.
Tematyka wykładów obejmowała również aktualne zastosowanie osiągnięć nauki i techniki w tym innowacyjnych osiągnięć biotechnologii środowiskowej i jej zastosowań dla poprawy jakości środowiska i zdrowia oraz promocję zrównoważonego rozwoju w kategoriach ekologicznych i ekonomicznych. Ważne w działalności Uniwersytetu było przedstawienie drogi życiowej tych uczonych, którzy odegrali istotną rolę w rozwoju cywilizacji i techniki, m.in. prof. M. Skłodowskiej-Curie, prof. W. Geotla, prof. S. Bryły.
Dla zwiększenia popularności Uniwersytetu Otwartego AGH podejmowane były różne formy wydarzeń: organizowano wycieczki dydaktyczne do muzeów krakowskich, do Ogrodu Botanicznego, do Biblioteki Głównej AGH, zwiedzanie niektórych wydziałów AGH i zapoznanie się z ich nowoczesnym zapleczem naukowo-dydaktycznym oraz nowymi kierunkami studiów. Wśród innych celów działalności UO AGH było przygotowanie młodzieży do studiów wyższych na uczelniach technicznych z uwzględnieniem nowych interdyscyplinarnych kierunków studiów.
Współpracowano ze szkołami średnimi. Podpisano umowy ze szkołami spoza Krakowa: Zakopanego, Nowego Sącza, Wodzisławia Śląskiego, Rzeszowa. Prof. Zbigniew Szczerbowski zorganizował dodatkowe spotkania z młodzieżą, które odbywały się regularnie raz w miesiącu. Wykłady dla młodzieży zwykle połączone były z różnego typu warsztatami i pokazami w laboratoriach.
W ramach międzypokoleniowej integracji miały miejsce wystąpienia nauczycieli akademickich jak też przedstawicieli wyróżniających się w nauce studentów zagranicznych UNESCO i AGH oraz warsztaty organizowane przez Studenckie Koła Naukowe AGH. Uniwersytet Otwarty AGH ułatwiał zarówno przygotowanie do studiów wyższych jak też aktualizację i rozszerzenie wiedzy zainteresowanych przedstawicieli wszystkich grup wiekowych.
Zgodnie z obowiązującym regulaminem UO AGH słuchacze, którzy aktywnie uczestniczyli w odpowiedniej liczbie wykładów i zdali egzamin otrzymywali certyfikat ukończenia określonego cyklu tematycznego szkoleń. Przez wiele lat Przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej był prof. Ryszard Tadeusiewicz.
Wykłady Uniwersytetu Otwartego były upowszechniane poprzez systematyczne informacje w Internecie, w ramach Aktualności na stronie głównej AGH oraz na bilbordzie na zewnątrz głównego gmachu uczelni, również poprzez afisze, cotygodniowe informacje w radiu i prasie regionalnej oraz na stronie internetowej http://www.tuo.agh.edu.pl Promowanie wydarzeń Uniwersytetu Otwartego dla młodzieży odbywało się poprzez stronę portalu edukacyjnego urzędu miasta, kuratorium oraz na stronach internetowych szkół, z którymi nawiązano współpracę. Na zmodernizowanej stronie internetowej Uniwersytetu Otwartego umieszczano dodatkowe informacje poświęcone oddzielnie organizowanym spotkaniom dla młodzieży. Prowadzono na bieżąco strony na Facebooku i YouTube, gdzie zamieszczano materiały filmowe z wykładów oraz zdjęcia.
W 2019 roku 30-lecie działalności Uniwersytetu Otwartego zbiegło się z Jubileuszem 100-lecia AGH, w związku z czym odbyły się wykłady okolicznościowe: wykład prof. R. Tadeusiewicza (AGH) „AGH wczoraj dziś i jutro” oraz wykład prof. Z. Wójcika (Komitet Historii Nauki Techniki) „Rok zagubiony w pamięci. Kraków i Polska 1919”. Ostatnim wykładem, który odbył się w UO AGH przed ogłoszeniem pandemii był wykład Profesora Tadeusiewicza, który tradycyjnie wygłaszał pierwszy wykład w nowym semestrze. 11 marca 2020 roku ogłoszono pierwszy lockdown i pozostałe wykłady nie odbyły sie choć były zaplanowane na rok akademicki 2019/2020. Podczas lockdownu Pani mgr inż. Maria Zielińska kontaktowała się telefonicznie z seniorami, rozmawiała z nimi wspierając ich psychicznie w trudnym czasie pandemii oraz przesyłała im materiały dotyczące problematyki zdrowotnej m.in. jak zapobiegać zakażeniu Covid-19.
Tekst: Maria Zielińska