Uniwersytet Otwarty AGH

Uniwersytet Otwarty AGH (początkowo jako Techniczny Uniwersytet Otwarty AGH) został powołany w 1989 roku przez Senat Akademii Górniczo-Hutniczej dla uczczenia Jubileuszu 70-lecia uczelni. W 2009 roku formuła Technicznego Uniwersytetu Otwartego została poszerzona o nowy cykl wykładów; opracowano nowy regulamin Uniwersytetu i decyzją Senatu powołano Uniwersytet Otwarty AGH.

Pierwszym opiekunem naukowym TUO AGH był prof. Andrzej Oleś, który zainicjował popularny cykl wykładów przybliżający słuchaczom TUO AGH nowe osiągnięcia różnych działów fizyki.

W czasie ponad 30-letniej działalności Uniwersytetu Otwartego AGH wygłoszono setki wykładów, które poświęcone były aktualnym osiągnięciom z zakresu nauk technicznych, przyrodniczych (w tym biologiczno-medycznych), społeczno-ekonomicznych jak również humanistycznych. Problematyka wykładów była urozmaicona, uzupełniana w cyklu rocznym i konsultowana z Radą Programową Uniwersytetu Otwartego i ze słuchaczami. Prof. Jan W. Dobrowolski zorganizował i poprowadził 15 Międzynarodowych Konferencji.

Kierownicy

	Od	Do
Aleksander Garlicki	1.09.1992	30.09.1999
Jan W. Dobrowolski	1.10.1999	31.12.2015
Zbigniew Szczerbowski	1.01.2016	31.10.2020

Przewodniczący Rady Programowej

	Od	Do
Aleksander Garlicki	1992	1999
Bronisław Barchański	1999	2002
Jan W. Dobrowolski	2002	2005
Ryszard Tadeusiewicz	2005	2020

Z Radą Programową pod przewodnictwem prof. Ryszarda Tadeusiewicza współpracowali cenieni specjaliści różnych dziedzin z AGH i PAN, jak też wybitni reprezentacji nauki z Polonii, m.in.: prof. Z. Bochniarz sekretarz generalny Światowej Akademii Umiejętności i Nauk (WAAS) USA, prof. J. Dominik z Instytutu F.-A. Forel w Uniwersytecie w Genewie, prof. A. Stasch rektor Europejskiej Akademii Zarządzania a zarazem przewodniczący Rady Naukowej European Bisness Club.

Wykładowcami byli cenieni specjaliści nie tylko z AGH ale także z różnych uczelni Krakowa i innych ośrodków akademickich, jak również z instytutów PAN i resortowych oraz naukowcy z Polonii. Informacja o twórczym udziale Polaków w europejskiej współpracy naukowej była jednym z ważniejszych kierunków w ramach cyklu wieloletnich wykładów. Najstarszy z wykładowców, prof. Adam Bielański wygłosił wykład w wieku 100 lat w auli Wydziału Inżynierii Materiałowej i Ceramiki AGH którego był współtwórcą. W roli prelegentów wystąpiło też trzech 90-letnich profesorów.

Bezpłatne, cotygodniowe wykłady odbywały się w soboty w godzinach od 9 do 14 i były dostępne dla wszystkich grup wiekowych: seniorów, kandydatów na studia, studentów i absolwentów różnych uczelni. Liczną grupę słuchaczy Uniwersytetu Otwartego stanowili seniorzy-absolwenci AGH. Najstarszym słuchaczem Uniwersytetu Otwartego była Pani w wieku 92 lat. Postulowana przez Unię Europejską integracja międzypokoleniowa była realizowana poprzez uczestnictwo w wykładach starszego i młodszego pokolenia. Wykłady były zawsze połączone z ożywioną dyskusją, która stanowiła okazję do prowadzenia systematycznego dialogu międzypokoleniowego w zakresie aktualnych problemów naukowych, społecznych i gospodarczych.

Tematyka wykładów obejmowała również aktualne zastosowanie osiągnięć nauki i techniki w tym innowacyjnych osiągnięć biotechnologii środowiskowej i jej zastosowań dla poprawy jakości środowiska i zdrowia oraz promocję zrównoważonego rozwoju w kategoriach ekologicznych i ekonomicznych. Ważne w działalności Uniwersytetu było przedstawienie drogi życiowej tych uczonych, którzy odegrali istotną rolę w rozwoju cywilizacji i techniki, m.in. prof. M. Skłodowskiej-Curie, prof. W. Geotla, prof. S. Bryły.

Dla zwiększenia popularności Uniwersytetu Otwartego AGH podejmowane były różne formy wydarzeń: organizowano wycieczki dydaktyczne do muzeów krakowskich, do Ogrodu Botanicznego, do Biblioteki Głównej AGH, zwiedzanie niektórych wydziałów AGH i zapoznanie się z ich nowoczesnym zapleczem naukowo-dydaktycznym oraz nowymi kierunkami studiów. Wśród innych celów działalności UO AGH było przygotowanie młodzieży do studiów wyższych na uczelniach technicznych z uwzględnieniem nowych interdyscyplinarnych kierunków studiów.

Współpracowano ze szkołami średnimi. Podpisano umowy ze szkołami spoza Krakowa: Zakopanego, Nowego Sącza, Wodzisławia Śląskiego, Rzeszowa. Prof. Zbigniew Szczerbowski zorganizował dodatkowe spotkania z młodzieżą, które odbywały się regularnie raz w miesiącu. Wykłady dla młodzieży zwykle połączone były z różnego typu warsztatami i pokazami w laboratoriach.

W ramach międzypokoleniowej integracji miały miejsce wystąpienia nauczycieli akademickich jak też przedstawicieli wyróżniających się w nauce studentów zagranicznych UNESCO i AGH oraz warsztaty organizowane przez Studenckie Koła Naukowe AGH. Uniwersytet Otwarty AGH ułatwiał zarówno przygotowanie do studiów wyższych jak też aktualizację i rozszerzenie wiedzy zainteresowanych przedstawicieli wszystkich grup wiekowych.

Zgodnie z obowiązującym regulaminem UO AGH słuchacze, którzy aktywnie uczestniczyli w odpowiedniej liczbie wykładów i zdali egzamin otrzymywali certyfikat ukończenia określonego cyklu tematycznego szkoleń. Przez wiele lat Przewodniczącym Komisji Egzaminacyjnej był prof. Ryszard Tadeusiewicz.

Wykłady Uniwersytetu Otwartego były upowszechniane poprzez systematyczne informacje w Internecie, w ramach Aktualności na stronie głównej AGH oraz na bilbordzie na zewnątrz głównego gmachu uczelni, również poprzez afisze, cotygodniowe informacje w radiu i prasie regionalnej oraz na stronie internetowej http://www.tuo.agh.edu.pl Promowanie wydarzeń Uniwersytetu Otwartego dla młodzieży odbywało się poprzez stronę portalu edukacyjnego urzędu miasta, kuratorium oraz na stronach internetowych szkół, z którymi nawiązano współpracę. Na zmodernizowanej stronie internetowej Uniwersytetu Otwartego umieszczano dodatkowe informacje poświęcone oddzielnie organizowanym spotkaniom dla młodzieży. Prowadzono na bieżąco strony na Facebooku i YouTube, gdzie zamieszczano materiały filmowe z wykładów oraz zdjęcia.

W 2019 roku 30-lecie działalności Uniwersytetu Otwartego zbiegło się z Jubileuszem 100-lecia AGH, w związku z czym odbyły się wykłady okolicznościowe: wykład prof. R. Tadeusiewicza (AGH) „AGH wczoraj dziś i jutro” oraz wykład prof. Z. Wójcika (Komitet Historii Nauki Techniki) „Rok zagubiony w pamięci. Kraków i Polska 1919”. Ostatnim wykładem, który odbył się w UO AGH przed ogłoszeniem pandemii był wykład Profesora Tadeusiewicza, który tradycyjnie wygłaszał pierwszy wykład w nowym semestrze. 11 marca 2020 roku ogłoszono pierwszy lockdown i pozostałe wykłady nie odbyły sie choć były zaplanowane na rok akademicki 2019/2020. Podczas lockdownu mgr inż. Maria Zielińska kontaktowała się telefonicznie z seniorami, wspierając ich psychicznie w trudnym czasie pandemii oraz przesyłając im materiały dotyczące problematyki zdrowotnej m.in. o zapobieganiu zakażeniu Covid-19.

Tekst: Maria Zielińska