Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska: Różnice pomiędzy wersjami
mNie podano opisu zmian |
|||
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|awards=Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, | |awards=Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, | ||
|name=Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska | |name=Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska | ||
|image_size=10467 | |image_size=10467 | ||
}} | }} | ||
Mgr inż. '''Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska''' (1909–2008) | Mgr inż. '''Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska''' (1909–2008) | ||
| Linia 56: | Linia 24: | ||
W latach 1931–1936 pracowała na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Geodezji i Miernictwa Górniczego na [[Wydział Górniczy|Wydziale Górniczym ]]Akademii Górniczej, a następnie w Biurze Mierniczym i Szkód Górniczych Kopalni Węgla Kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej na stanowisku inż. miernika (1936–1939) oraz na wydziale budowlanym Poczty Warszawa (1940–1944). | W latach 1931–1936 pracowała na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Geodezji i Miernictwa Górniczego na [[Wydział Górniczy|Wydziale Górniczym ]]Akademii Górniczej, a następnie w Biurze Mierniczym i Szkód Górniczych Kopalni Węgla Kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej na stanowisku inż. miernika (1936–1939) oraz na wydziale budowlanym Poczty Warszawa (1940–1944). | ||
Należała do Związku Walki Zbrojnej (1941–1943) i Armii Krajowej (Komórka Legalizacji Oddziału I Komendy Głównej AK) (1943–1944). Brała udział w | Należała do Związku Walki Zbrojnej (1941–1943) i Armii Krajowej (Komórka Legalizacji Oddziału I Komendy Głównej AK) (1943–1944). Brała udział w powstaniu warszawskim. Opiekowała się ambulatorium szpitala ewangelickiego i punktem sanitarnym, mieszczącymi się w zajmowanym przez nią mieszkaniu. Tam ukrywała Visy i granaty, formularze dokumentów legalizacyjnych oraz złote dolary do wykupu zatrzymanych. Ceniona współpracowniczka (posługiwała się biegle kilkoma językami, w tym niemieckim, francuskim i angielskim), łączniczka, podkomendna mecenasa Tadeusza Pietscha, a następnie dr. Witolda Lisa-Olszewskiego. Działała pod pseudonimami „Marta” oraz „Grześ”. | ||
W latach 1944–1945, po przejściu przez obóz w Pruszkowie, dostała przydział pracy przymusowej w pralni sanatorium gruźliczego w Bystrej koło Bielska-Białej (ówcześnie Bistrai-Süd w Niemczech). Po powrocie z obozu pracowała w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie (1945–1946), a następnie na stanowisku adiunkta w Instytucie Techniki Budowlanej (1946–1975). Do 1973 roku kierowała tam Biblioteką i Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej, a później przeniosła się do Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”, dwa ostatnie lata pracując na 1/2 etatu. 1 kwietnia 1975 roku przeszła na emeryturę. | W latach 1944–1945, po przejściu przez obóz w Pruszkowie, dostała przydział pracy przymusowej w pralni sanatorium gruźliczego w Bystrej koło Bielska-Białej (ówcześnie Bistrai-Süd w Niemczech). Po powrocie z obozu pracowała w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie (1945–1946), a następnie na stanowisku adiunkta w Instytucie Techniki Budowlanej (1946–1975). Do 1973 roku kierowała tam Biblioteką i Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej, a później przeniosła się do Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”, dwa ostatnie lata pracując na 1/2 etatu. 1 kwietnia 1975 roku przeszła na emeryturę. | ||
| Linia 68: | Linia 36: | ||
[[Złoty Krzyż Zasługi]], [[Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]], odznaczenia resortowe, londyński Krzyż Armii Krajowej | [[Złoty Krzyż Zasługi]], [[Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]], odznaczenia resortowe, londyński Krzyż Armii Krajowej | ||
== | == Źródła do biogramu == | ||
====Książki==== | ====Książki==== | ||
* Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 177-178 | * Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 177-178 | ||
* Mikoś T., Tajduś A., Szumiński A.: Fascynujący świat zabytków podziemnych i naziemnych : górnicy na ratunek najcenniejszych podziemi i miast : 80 lat badań i doświadczeń w zbiorach archiwalnych 100-letniej Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków 2019, s. 71, [foto] | |||
* 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. [Oprac.] Z. Kłeczek oraz zespół aut. Kraków 1994, s. 90, [foto] | * 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. [Oprac.] Z. Kłeczek oraz zespół aut. Kraków 1994, s. 90, [foto] | ||
* Szwagrzyk F., Wirska-Parachoniak M.: 50 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w fotografii. Kraków 1971, s. 35, [foto] | * Szwagrzyk F., Wirska-Parachoniak M.: 50 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w fotografii. Kraków 1971, s. 35, [foto] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:14, 16 paź 2023
| Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska | |
|---|---|
| Nazwisko | Suchanek-Kłyszewska |
| Imię / imiona | Marta Adelajda Dorota |
| Tytuły / stanowiska | Mgr inż. |
| Data urodzenia | 12 lipca 1909 |
| Miejsce urodzenia | Otynia (Ottynia) |
| Data śmierci | 10 kwietnia 2008
|
| Pełnione funkcje | pierwsza absolwentka Akademii Górniczej (1936) |
| Wydział | Wydział Górniczy
|
| Odznaczenia i nagrody | Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski |
Mgr inż. Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska (1909–2008)
Nota biograficzna
Urodziła się 12 lipca 1909 roku w Otyni koło Kołomyi (obecnie Ukraina). Zmarła 10 kwietnia 2008 roku i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
W 1927 roku ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie w Krakowie. Studiowała na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej i jako pierwsza kobieta w Polsce uzyskała w 1936 roku dyplom magistra inżyniera górnika.
W latach 1931–1936 pracowała na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Geodezji i Miernictwa Górniczego na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej, a następnie w Biurze Mierniczym i Szkód Górniczych Kopalni Węgla Kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej na stanowisku inż. miernika (1936–1939) oraz na wydziale budowlanym Poczty Warszawa (1940–1944).
Należała do Związku Walki Zbrojnej (1941–1943) i Armii Krajowej (Komórka Legalizacji Oddziału I Komendy Głównej AK) (1943–1944). Brała udział w powstaniu warszawskim. Opiekowała się ambulatorium szpitala ewangelickiego i punktem sanitarnym, mieszczącymi się w zajmowanym przez nią mieszkaniu. Tam ukrywała Visy i granaty, formularze dokumentów legalizacyjnych oraz złote dolary do wykupu zatrzymanych. Ceniona współpracowniczka (posługiwała się biegle kilkoma językami, w tym niemieckim, francuskim i angielskim), łączniczka, podkomendna mecenasa Tadeusza Pietscha, a następnie dr. Witolda Lisa-Olszewskiego. Działała pod pseudonimami „Marta” oraz „Grześ”.
W latach 1944–1945, po przejściu przez obóz w Pruszkowie, dostała przydział pracy przymusowej w pralni sanatorium gruźliczego w Bystrej koło Bielska-Białej (ówcześnie Bistrai-Süd w Niemczech). Po powrocie z obozu pracowała w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie (1945–1946), a następnie na stanowisku adiunkta w Instytucie Techniki Budowlanej (1946–1975). Do 1973 roku kierowała tam Biblioteką i Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej, a później przeniosła się do Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”, dwa ostatnie lata pracując na 1/2 etatu. 1 kwietnia 1975 roku przeszła na emeryturę.
Zaangażowana w podziemną działalność wydawniczą stanu wojennego (formułowała apele i petycje, przepisywała niezbędne teksty, ukrywała, przechowywała i kolportowała wydawnictwa drugiego obiegu) związana głównie z „Nową”, „Kręgiem” oraz „Tygodnikiem Mazowsze”. Aktywna członkini Koła Oddziału I Komendy Głównej AK oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Awansowana na stopień podporucznika Wojska Polskiego (2004).
Przetłumaczyła z języka francuskiego „Varsowie 44” Jean-Francois Steinera, z języka angielskiego „The Great Powers and Poland” płk Jana Kozieleckiego (Karskiego) oraz „Waldenberg, the Unsong Hero” Johna Bermana.
Odznaczenia i nagrody
Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, odznaczenia resortowe, londyński Krzyż Armii Krajowej
Źródła do biogramu
Książki
- Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 177-178
- Mikoś T., Tajduś A., Szumiński A.: Fascynujący świat zabytków podziemnych i naziemnych : górnicy na ratunek najcenniejszych podziemi i miast : 80 lat badań i doświadczeń w zbiorach archiwalnych 100-letniej Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków 2019, s. 71, [foto]
- 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. [Oprac.] Z. Kłeczek oraz zespół aut. Kraków 1994, s. 90, [foto]
- Szwagrzyk F., Wirska-Parachoniak M.: 50 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w fotografii. Kraków 1971, s. 35, [foto]
- Trudne lata Akademii Górniczej. A. Bolewski [et al.]. Kraków 1989, s. 125 (Cracoviana Seria 2 Ludzie i Wydarzenia)
Artykuły
- Chadaj A.: O pierwszej kobiecie z dyplomem magistra inżyniera górnika. Górnictwo i Geoinżynieria : kwartalnik AGH 2009, R. 33 z. 3, s. 35-41, [foto]
- Hilchen M.: Ciocia Marta : 12 lipca 1909-10 kwietnia 2008 : Marta Adelajda Dorota Kłyszewska, pierwsza absolwentka Wydziału Górniczego, życiorys piękny. Biuletyn AGH 2008, nr 6/7, s. 30-31, [foto]