Stanisław Bieńkowski
| Stanisław Bieńkowski | |
|---|---|
| Nazwisko | Bieńkowski |
| Imię / imiona | Stanisław |
| Tytuły / stanowiska | Dr inż., prof. Akad. Handl. |
| Data urodzenia | 15 lutego 1882 |
| Miejsce urodzenia | Białowieża |
| Data śmierci | 14 września 1958 |
| Miejsce śmierci | Kraków |
| Dyscyplina/specjalności | organizacja pracy |
| Wydział | Wydział Elektromechaniczny
|
| Odznaczenia i nagrody | Złoty Krzyż Zasługi |
Dr inż., prof. Akad. Handl. Stanisław Bieńkowski (1882–1958)
Dyscyplina/specjalności: zarządzanie, nauki o zarządzaniu, organizacja pracy
Nota biograficzna
Urodził się 15 lutego 1882 roku w Białowieży. Zmarł 14 września 1958 roku w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
W 1906 roku ukończył Wydział Mechaniczny Politechniki w Berlinie (Charlottenburgu), uzyskując tytuł inżyniera za pracę "Projektowanie i organizacja fabryki wiertarek". Jeszcze podczas studiów podjął pracę w fabryce kabli należącej do koncernu AEG. Zdobyte tam doświadczenia zawodowe posłużyły mu do napisania pracy doktorskiej: "Wpływ czynników zewnętrznych na wydajność pracy w fabryce kabli", na podstawie której w 1910 roku uzyskał stopień doktora. Praca ta została opublikowana i była często cytowana w literaturze europejskiej.
W 1911 roku rozpoczął pracę w Lwowskim Banku Przemysłowym. Do jego zadań należało opiniowanie projektów budowy nowych zakładów, samodzielne opracowywanie projektów oraz kierowanie budową zakładów finansowanych przez Bank. Do najważniejszych jego dokonań w tym okresie należą: opracowanie projektu i kierowanie budową fabryki obuwia Gafota, sanacja organizacyjna fabryki akumulatorów oraz modernizacja zakładów Metal.
W 1920 roku w czasie wojny polsko-ukraińskiej podczas obrony Lwowa był komendantem cywilnym Miejskiej Straży Obywatelskiej w Sygniówce.
W 1925 roku rozpoczął pracę wykładowcy na Politechnice Lwowskiej.
W 1935 na podstawie rozprawy "Organizacja i zarząd zakładu przemysłowego", uzyskał habilitację. W 1937 roku objął stanowisko docenta.
W 1938 roku został kierownikiem Katedry Organizacji i Zarządu Przedsiębiorstw w Akademii Handlowej w Krakowie.
W czasie okupacji niemieckiej uczył w Liceum Administracyjno-Handlowym w Krakowie i kierował biurem przewozowym.
Po zakończeniu II wojny światowej wznowił działalność Instytutu Naukowego Organizacji i Kierownictwa (obecnie Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa). Następnie objął stanowisko prezesa Instytutu i pełnił tę funkcję do czasu przeniesienia siedziby do Warszawy w 1948 roku.
Po wojnie, w 1945 roku, reaktywowana została również Katedra Organizacji i Zarządu Przedsiębiorstw Akademii Handlowej w Krakowie, którą kierował do 1950 roku. W latach 1945–1951 pełnił funkcję prorektora Akademii Handlowej w Krakowie (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie).
W latach 1946-1951 prowadził wykłady zlecone: organizacja pracy i kalkulacja warsztatowa w Wydziale Elektromechanicznym AG i AGH. W 1947 roku został mianowany docentem nieetatowym AGH.
W 1951 roku został zmuszony do przejścia na wcześniejszą emeryturę.
Był jednym z czołowych przedstawicieli nurtu humanizacyjnego w naukach o zarządzaniu. Opracował teorię optymalnej wielkości przedsiębiorstwa. Sformułował też wzory opisujące optymalną wielkość przedsiębiorstwa oraz granicę rentowności koncentracji organizacyjnej. W jego dorobku naukowym można wyróżnić kilka kierunków badawczych, w szczególności psychologię i fizjologię pracy. W jednym z powojennych artykułów pisał, że naukowa organizacja pracy staje się szczególnie popularna wówczas, gdy z powodu gwałtownych wstrząsów społecznych lub wojen, rozmaite zagadnienia społeczne domagają się rozwiązania, a równocześnie dany kraj znajduje się w trudnej sytuacji gospodarczej. Ilustrował to przykładem USA, gdzie po I wojnie światowej komisja Hoovera stwierdziła, że ubytek produkcji spowodowany marnotrawstwem wysiłków ludzkich, materiałów itp. wyniósł w przybliżeniu 2/3 zdolności produkcyjnej badanych zakładów.
W 1912 roku na Zjeździe Prawników i Ekonomistów Polskich Bieńkowski wygłosił referat na temat psychologii i fizjologii pracy.
Pierwszy w Polsce zajął się psychotechniką, jako narzędziem właściwego doboru ludzi na określone stanowiska i opracował pierwszy syntetyczny zarys nauki o pracy, którą nazwał ergologią.
Był autorem badań z tego zakresu, analizował takie aspekty jak: bilans energetyczny organizmu ludzkiego, wpływ zmęczenia na wydajność, fizjologiczne aspekty wypoczynku, wpływ wprawy na wydajność, przebieg wydajności dziennej i tygodniowej.
Publikacje dotykały różnorodnych aspektów z zakresu organizacji. Usystematyzował zasady budowania struktur organizacyjnych, w oparciu o 3 zasadnicze prawa (tzw. Triada Bieńkowskiego):
- prawo rozgraniczenia kompetencji (idea rozgraniczania obowiązków, swoboda w realizacji zleceń ramowych)
- prawo wyjątku (wyższy szczebel zatwierdza jedynie czynności odbiegające od zleceń ramowych, zwłaszcza sprzeczne z nimi - jest to zabezpieczenie przed przeciążeniem od czynności zbędnych)
- prawo najkrótszej drogi, czyli najmniejszej liczby punktów przebiegowych.
Zajmował się również badaniami cech kierowniczych. W publikacji "Psychologia kierownictwa" do najważniejszych z nich zaliczył: wolę, odwagę oraz przewidywanie, natomiast wśród cech uzupełniających wskazał na: doświadczenie, opanowanie oraz zdolność podporządkowania się.
Odznaczenia i nagrody
Źródła do biogramu
Książki
- Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919–1949). Kraków 1979, s. 15–16
- Semper fidelis : obrona Lwowa w obrazach współczesnych [reprint]. Warszawa 1990, s 183, [foto]
- [Skład Osobowy AGH … 1946/47]. Kraków 1946, s. 79, 89
- Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 36, 41 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)
Inne
- Stanisław Bieńkowski (profesor) [online] [przeglądany 6.12.2023]. Dostępny w: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Bie%C5%84kowski_(profesor)