Stanisław Staszic: Różnice pomiędzy wersjami
m (zamienił w treści „Źródło:” na „== Bibliografia ==”) |
m (zamienił w treści „Specjalność:” na „Dyscyplina/specjalności:”) |
||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
'''Stanisław Staszic''' (1755–1826) | '''Stanisław Staszic''' (1755–1826) | ||
Dyscyplina/specjalności: geologia, organizacja przemysłu, działalność społeczna | |||
== Nota biograficzna == | == Nota biograficzna == | ||
Wersja z 20:20, 25 cze 2016
| Stanisław Staszic | |
|---|---|
| Nazwisko | Staszic |
| Imię / imiona | Stanisław
|
| Data urodzenia | 16 listopada 1755 |
| Miejsce urodzenia | Piła |
| Data śmierci | 20 stycznia 1826 |
| Miejsce śmierci | Warszawa |
| Dyscyplina/specjalności | geologia, organizacja przemysłu, działalność społeczna |
| Pełnione funkcje | uczony, filozof, przyrodnik, działacz i pisarz polityczny, ksiądz |
| Wydział | Patron AGH
|
Stanisław Staszic (1755–1826)
Dyscyplina/specjalności: geologia, organizacja przemysłu, działalność społeczna
Nota biograficzna
Urodził się przed 6 listopada 1755 roku w Pile, zmarł 20 stycznia 1826 roku w Warszawie i tam też pochowany w kościele OO Kamedułów na Bielanach, obecnie teren Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Po uzyskaniu święceń w Kolegium Lubrańskiego w Poznaniu, wyjechał do Paryża, gdzie studiował nauki przyrodnicze w College de France. Studiował również w Lipsku i w Getyndze. W 1782 roku uzyskał doktorat praw i objął wykłady języka francuskiego na Akademii Zamojskiej. Prowadził badania przyrodnicze na Lubelszczyźnie i Chełmońszczyźnie, na Wołyniu i Podolu, a z czasem na obszarze całego kraju, szczególnie dużo uwagi poświęcając budowie geologicznej i bogactwom mineralnym Karpat. Sporządził pierwszą mapę geologiczną Polski. Odkrył pokłady węgla w Dąbrowie Górniczej i zainicjował ich eksploatację. W 1816 roku został dyrektorem Wydziału Przemysłu i Kunsztów w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Wówczas wiele zrobił dla rozwoju i modernizacji krajowego przemysłu, głównie zakładów metalowych, hutnictwa i górnictwa na terenie Zagłębia Staropolskiego.
Utworzył w Kielcach Akademię Górniczą (1816), pierwszą w Polsce uczelnię techniczną kształcącą fachowców dla przemysłu. Doprowadził do powstania Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa pod Warszawą, współuczestniczył w organizacji Szkoły Przygotowawczej do Instytutu Politechnicznego w Warszawie (1826), pierwszej polskiej wyższej uczelni technicznej. Przyczynił się również do powstania uniwersytetu w Warszawie. Utworzył w swoich dobrach rodzaj spółdzielni chłopskiej. Przyczynił się do powstania Instytutu Głuchoniemych w Warszawie. Cały swój majątek zapisał na rzecz szpitali, szkół oraz budowy pomnika M. Kopernika.
Prowadził działalność publicystyczną na rzecz reform, opisał własną teorię na temat dziejów ziemi, opublikował wielkie dzieło historio-filozoficzne „Ród ludzki”.
W 1969 roku z okazji 50-lecia istnienia AGH, uczelni nadano imię Stanisława Staszica.
Bibliografia
- Nowa Encyklopedia Powszechna. Warszawa PWN. T. 6. 1996. S. 33–34
- Słownik polskich pionierów techniki. Katowice 1986. S. 197–198
- Portal Magazynu Historycznego „Mówią Wieki” [Dokument elektroniczny]. — Tryb dostępu : www.mowiawieki.pl/artykul.html?id_artykul=545 [25.02.2005], portr.
- Słownik biograficzny techników polskich. Z. 9. Warszawa 1997. S. 127–128
- Stanisław Staszic i jego dzieło : materiały sesji naukowej Stanisław Staszic a współczesne osiągnięcia geologii polskiej : Piła 27-28 marca 1976 r. Praca zbiorowa pod red. Jerzego Topolskiego. Poznań : Wydawnictwo Poznańskie, 1978, 169 s. (Biblioteka "Rocznika Nadnoteckiego", t. 2).