Jan Stefan Manitius
| Jan Stefan Manitius | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nazwisko | Manitius | ||||||||||||
| Imię / imiona | Jan | ||||||||||||
| Tytuły / stanowiska | Prof. zw. mgr inż. | ||||||||||||
| Data urodzenia | 19 kwietnia 1911 | ||||||||||||
| Miejsce urodzenia | Zduńska Wola | ||||||||||||
| Data śmierci | 14 czerwca 1996 | ||||||||||||
| Miejsce śmierci | Kraków | ||||||||||||
| Dyscyplina/specjalności | elektryczność, automatyka napędu, energoelektronika | ||||||||||||
| Pełnione funkcje | Prorektor ds. Nauczania (1956-61), Dziekan Wydziału Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa (1952-1954) | ||||||||||||
| Wydział | Wydział Elektrotechniki, Automatyki Informatyki i Elektroniki | ||||||||||||
| Rok przyznania doktoratu h.c. AGH | 1994 | ||||||||||||
| Powód przyznania doktoratu h.c. AGH | za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauk technicznych, a w szczególności w energoelektronice, automatyce napędu elektrycznego oraz w uznaniu Jego zasług w organizowaniu i rozwoju Wydziału Elektrotechniki, Automatyki i Elektroniki | ||||||||||||
| Odznaczenia i nagrody | Krzyż Oficerski i Komandorski OOP, Nagroda Państw. II st., Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi i in. | ||||||||||||
| |||||||||||||
Prof. zw. mgr inż. Jan Stefan Manitius (1911–1996)
Specjalność: elektryczność, automatyka napędu, energoelektronika
Życiorys
Urodził się w Zduńskiej Woli 19 kwietnia 1911 r. Zmarł 14 czerwca 1996 r., pochowany w Krakowie na Cmentarzu Rakowickim.
Studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej ukończył w 1935 r. uzyskując dyplom inżyniera elektryka, ze specjalnością maszyny elektryczne. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1954 r., profesora zwyczajnego w 1964 r., a profesora emerytowanego w 1981 r.
W latach 1936-1939 pracował w Państwowych Zakładach Tele- i Radio-technicznych w Warszawie, zajmując się głównie maszynami elektrycznymi do zasilania dużych radiostacji. Opracował wówczas szereg oryginalnych konstrukcji maszyn, które następnie zostały opatentowane. Po wybuchu wojny został ewakuowany wraz z częścią załogi PZTiR do Rumunii. Stamtąd przedostał się do Francji, gdzie otrzymał przydział do 2 Dywizji Strzelców Pieszych Armii Polskiej. Podczas internowania w Szwajcarii został przydzielony do obozu uniwersyteckiego w Winterthur, gdzie pod opieką Politechniki w Zurichu zorganizowano kształcenie internowanych żołnierzy. Sprawował tam funkcję asystenta maszyn elektrycznych (1940-1941) przy szwajcarskim wykładowcy na Wydziale Elektrotechniki. W latach 1941-1942 prowadził wykłady z teorii maszyn komutatorowych i transformatorów oraz ćwiczenia z konstrukcji transformatorów. Współpracował ponadto z Katedrą Maszyn Elektrycznych Politechniki w Zurichu jako asystent wolontariusz wykonując prace badawcze z dziedziny teorii maszyn elektrycznych.
W 1945 r. powrócił do polski i objął stanowisko starszego asystenta, a od 1947 r. - adiunkta w Katedrze Budowy Maszyn Elektrycznych Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jednocześnie (1946-1947) pracował w Biurze Projektów Maszyn Elektrycznych w Katowicach, na stanowisku kierownika Działu Studiów. W 1948 r.został kierownikiem Działu Elektrycznego Biura Projektów Urządzeń Hutniczych "Biprohut" w Zabrzu. Zorganizował wówczas ścisłą współpracę tej jednostki z Katedrą Budowy Maszyn Elektrycznych Politechniki Ślaskiej. Od 1952 r. związany z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, gdzie zorganizował Katedrę Elektrotechniki Hutniczej oraz Wydział Elektryfikacji Górnictwa i Hutnictwa, którego został pierwszym dziekanem (1952-54). W latach 1956-61 pełnił też funkcję prorektora ds. nauczania AGH. Był organizatorem i długoletnim dyrektorem Instytutu Automatyki Napędu i Urządzeń Przemysłowych AGH.
Piastował liczne funkcje w centralnych organach naukowych jako: przewodniczący Komisji Głównej w Komitecie Nauki i Techniki (1968-1972), przewodniczący Zespołu Struktur i Programów w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego Nauki i Techniki (1971-1973) oraz przewodniczący Zespołu Dydaktyczno-Wychowawczego Elektrotechniki przy Ministerstwie Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1962-1972).
Publikacje i dokonania
Autor 25 publikacji naukowych, w tym 6 książek poświęconych problematyce dotyczącej teorii układów elektromechanicznych i sterowania z zastosowaniem energoelektroniki. Do najważniejszych jego publikacji książkowych należą: Napędy elektryczne maszyn wyciągowych, 1957. Hutnicze napędy elektryczne t. 1 (1963), t. II (1972). Projektowanie przekształtników tyrystorowych (1974). Autor ponad 50-ciu patentów i zastrzeżeń patentowych w latach 1964-1982. Promotor 12 rozpraw doktorskich.
Szczególnie zasłużony w dziedzinie przekształtnikowych napędów elektrycznych. Stworzył naukowe podstawy tych napędów i zapewnił przemysłowe wdrożenia wielu nowatorskich rozwiązań. Zdobyte doświadczenie w dziedzinie teorii i projektowania, zaowocowało wieloma nowatorskimi rozwiązaniami układów sterowania i regulacji napędów elektrycznych w polskim hutnictwie. Podczas budowy Huty im. Lenina został powołany na technicznego doradcę Dyrekcji. Jego konsultacje i ekspertyzy były cenione w całej Polsce. Nauczyciel i wychowawca wielu pokoleń inżynierów i pracowników naukowych.
Członkostwa
Członek Stowarzyszenia Elektryków Polskich (od 1950 r.), członek Koła SEP nr 16 przy AGH. W latach 1960-1965 członek Zarządu Oddziału Krakowskiego SEP, którego działalność propagował. Był ponadto członkiem Komitetu Elektrotechniki PAN oraz licznych rad naukowych instytutów naukowo-badawczych, a przez wiele lat przewodniczącym Rady Nadzorczej Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej AGH.
Odznaczenia i nagrody
Dwukrotny laureat Nagrody Państwowej Zespołowej II stopnia (1966 i 1976) oraz wysokich odznaczeń państwowych: Srebrnego (1950) i Złotego (1956) Krzyża Zasługi, Krzyża Oficerskiego (1959) i Komandorskiego (1973) Orderu Odrodzenia Polski, Orderu Sztandaru Pracy II klasy (1976), Medalu Komisji Edukacji Narodowej (1974) i tytułu: Zasłużony Nauczyciel PRL (1978). Wyróżniony tytułem honorowym: Zasłużony dla Akademii Górniczo-Hutniczej oraz licznymi Nagrodami Rektora za działalność naukową i dydaktyczną. Laureat szeregu odznaczeń resortowych i regionalnych.
Bibliografia
- Biuletyn Informacyjny Pracowników [AGH] 1994 nr 10–11. s. 18
- Biuletyn Informacyjny Pracowników [AGH] 1994 nr 5. s. 16
- Kto jest kim w Polsce. Edycja 3. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1993, s. 435.
- Who is who? elitarnego Wydziału Elektrycznego. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, 2001, s. 10, 300.
- Na podstawie materiałów Sekretariatu Prorektora ds. Ogólnych AGH
- http://www.keiaspe.agh.edu.pl/index.php/pl/com-finder/o-katedrze/historia
- http://home.agh.edu.pl/~saeweaie/who/historia.htm
- http://nauka-polska.pl/dhtml/raporty/ludzieNauki?rtype=opis&objectId=63496&lang=pl
- Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. Gliwice: Wydawnictwo Helion, cop. 2004, s. 221–222.
- Słownik biograficzny techników polskich. Z. 17. Warszawa 2006. S. 99–102.
- H. Zygmunt, Słownik biograficzny zasłużonych elektryków krakowskich", cz. I. Kraków:
SEP Oddz. Krakowski, 2009, s. 125-128.
- Polacy Zasłużeni dla elektryki. Początki elektrotechnicznego szkolnictwa wyższego, pionierzy elektryki. Warszawa-Gliwice-Opole: PTETiS, 2009, s. 489-495.
- http://apw.ee.pw.edu.pl/tresc/sylw/manit.htm [2014-08-08]