Zygmunt Kowalczyk
Zygmunt Kowalczyk | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nazwisko | Kowalczyk | ||||||||||||||||||||
Imię / imiona | Zygmunt | ||||||||||||||||||||
Tytuły / stanowiska | Prof. zw. dr inż. | ||||||||||||||||||||
Tytuły honorowe AGH | Zasłużony dla AGH | ||||||||||||||||||||
Data urodzenia | 29 maja 1908 | ||||||||||||||||||||
Miejsce urodzenia | Poręba k/Zawiercia | ||||||||||||||||||||
Data śmierci | 17 kwietnia 1985 | ||||||||||||||||||||
Miejsce śmierci | Leoben | ||||||||||||||||||||
Dyscyplina/specjalności | geodezja górnicza, fotogrametria, tacymetria, geodezja ogólna, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż | ||||||||||||||||||||
Pełnione funkcje | Rektor AGH (1951–1956) | ||||||||||||||||||||
Wydział | Wydział Geodezji Górniczej | ||||||||||||||||||||
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH | 1984 | ||||||||||||||||||||
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH | za wybitne zasługi w dziedzinie geodezji górniczej i geodezji dynamicznej oraz rozwój wyższego szkolnictwa technicznego | ||||||||||||||||||||
Odznaczenia i nagrody | Krzyż Kawalerski OOP, Medal X-lecia PRL | ||||||||||||||||||||
|
Prof. zw. dr inż. Zygmunt Kowalczyk (1908–1985)
Dyscyplina/specjalności: geodezja górnicza, fotogrametria, tacymetria, geodezja ogólna, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż
Nota biograficzna
Urodził się 29 maja 1908 roku w Porębie k. Zawiercia, zmarł 17 kwietnia 1985 roku w Leoben (Austria). Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
W 1936 roku ukończył Wydział Górniczy w AG. Jeszcze przed ukończeniem studiów przez 3 lata (1933–1935) asystent Zakładu Geodezji i Górnictwa Mierniczego na Wydziale Górniczym. W latach 1936-1939 pracował w kopalni węgla kamiennego "Kazimierz Juliusz" w okolicach Sosnowca, w tym samym czasie uczył w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Dąbrowie Górniczej. W 1937 roku złożył egzamin państwowy na mierniczego górniczego. W 1939 roku uzyskał uprawnienia mierniczego przysięgłego, wieńczące studia geodezyjne na Politechnice Warszawskiej. W latach 1936-1939 pracował w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Dąbrowie Górniczej. Od 1 lutego 1940 roku do 1 maja 1941 roku pracował w kopalni "Kazimierz Juliusz".
Od września 1941 roku pracował w Państwowej Szkole Technicznej Górniczo-Hutniczo-Mierniczej na Krzemionkach, utworzonej przez Rektora AG.
Po wojnie powrócił do pracy w AG. W 1945 roku uzyskał doktorat w AG. W 1946 roku uzyskał habilitację na Politechnice Warszawskiej. W 1948 roku profesor nadzwyczajny, od 1956 roku profesor zwyczajny.
Początkowo adiunkt i docent (1946–1947) Katedry Geodezji i Miernictwa Górniczego Wydziału Górniczego. W 1946 roku został współorganizatorem Wydziału Geologiczno-Mierniczego AG. W Akademii prowadził wykłady z geodezji górniczej i gospodarczej, metod niwelacyjnych, geodezji górniczej i fotogrametrii. W roku akademickim 1947/1948 pełnił obowiązki prodziekana, a latach 1948–1951 dziekan Wydziału. W latach 1951-1956 był rektorem AGH, w latach 1964–1966 prorektorem.
Jako rektor zawarł w 1954 roku pierwszą wieloletnią umowę o o współpracy między AGH a ministerstwami: górnictwa i przemysłu ciężkiego, będącą fundamentem intensywnego rozwoju Akademii.
Od 1965 roku wykładał współczesne ruchy powierzchni Ziemi i metody fotogrametryczne w National Research Council w Ottawie i w Uniw. w Nowym Brunswicku (1976).
W 1972 roku przeniósł się na Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej.
30 września 1977 roku przeszedł na emeryturę.
Autor ok. 200 prac z zakresu geodezji górniczej, fotogrametrii, geodezji ogólnej, mechaniki przemieszczeń górotworu, eksploatacji złóż. Autor 12 patentów krajowych i zagranicznych. Badał zagadnienia orientowania podziemnych osnów geodezyjnych za pomocą sieci trilateracyjnej i przyrządów optycznych własnej konstrukcji; wprowadził metodę profilowania szybów małośrednicowych i odwiertów wielkośrednicowych z zastosowaniem sondy własnej konstrukcji i in. Twórca największej w Polsce szkoły geodezyjnej.
Członek PAN w Krakowie, Międzynarodowego Towarzystwa Geodetów Górniczych, Amerykańskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego, Stowarzyszenia Wychowanków AGH.
21 maja 1984 roku otrzymał tytuł doktor honoris causa AGH.
Otrzymał tytuł Zasłużony dla AGH i Jego nazwisko znajduje się na tablicy "Zasłużeni dla AGH" umieszczonej na parterze Gmachu Głównego AGH - A-0.
Uchwałą Senatu AGH z 27 czerwca 1985 roku pawilonowi C-4 nadano imię prof. Zygmunta Kowalczyka. 16 listopada 1985 roku wmurowano tablicę pamiątkową.
Odznaczenia i nagrody
Krzyż Kawalerski OOP, Medal X-lecia PRL, Medal 1000-lecia Państwa Polskiego, Złota Odznaka Miasta Krakowa, Order Sztandaru Pracy I i II kl., Nagroda PAN II st., Zasłużony dla AGH. Za działalność na rzecz młodzieży Zrzeszenie Studentów Polskich przyznało Mu Odznakę Honorową.
Bibliografia
Książki
- Biogramy uczonych polskich : materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 7 : Nauki o Ziemi i górnicze A-Z. Oprac. A. Śródka. Wrocław 1992, s. 86-89
- Encyklopedia Krakowa. Kraków 2000, s. 486
- Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 88
- Kto jest kim w Polsce 1984 : informator biograficzny. Red. zespół L. Becela [et al.]. Warszawa 1984, s. 442
- [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1946/47]. Kraków 1947, s. 17
- [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1947/48]. Kraków 1947, s. 10
- Sylwetki zmarłych członków Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk. [Red. L. Starkel]. Kraków 2002, s. 71-74
- Śródka A.: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 2 : H-Ł. Warszawa 1995, s. 308-309, [foto]
- Wacławik J.: Kronika Wydziału Górniczego 1919-1999. Kraków 1999, s. 115
- Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 169, [foto]
- Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 623 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)
Artykuły
- Ciuk E.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - refleksje osobiste z przedwojennego okresu. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 39-41
- Czarnecka K.: Inicjatywy badawcze Profesora Zygmunta Kowalczyka w Politechnice Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 23-26
- Dżegniuk B.: Wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka do rozwoju badań w zakresie wpływów eksploatacji górniczej na górotwór i powierzchnię terenu. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 27-28
- Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : prof. Zygmunt Kowalczyk. Miesiąc w Krakowie 2009, nr 1, s. 47-48, [foto]
- Leśniak H.: Zygmunt Kowalczyk. Nauka Polska 1974, nr 2, s. 64-68
- Makowski A.: Słowo o Profesorze Zygmuncie Kowalczyku i jego działalności w Politechnice Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 45-47
- Makowski A., Michalik K.: Jubileusz 40-lecia pracy naukowej, dydaktycznej i zawodowej prof. Zygmunta Kowalczyka i prof. Jana Różyckiego. Przegląd Geodezyjny 1978, nr 8, s. 275-279, [foto]
- Milewski M: Stan badań w zakresie geodezji górniczej zainicjowanych przez Profesora Zygmunta Kowalczyka. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 17-21
- Martusewicz J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - założyciel i organizator specjalizacji "Geodezja w Budownictwie Podziemnym i Górnictwie" na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 13-15
- Ney B.: Mój Profesor. Geodezja i Kartografia 1987, nr 1, s. 43-44
- Odlanicki-Poczobutt M.: Działalność Profesora Zygmunta Kowalczyka w Polskiej Akademii Nauk. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 7-8
- Poczet Rektorów AGH : lata [1919-2013] : Zygmunt Kowalczyk (1908-1985), 1951/52-1955/56. Biuletyn AGH 2013 wyd. spec. z okazji 100-lecia powołania Akademii Górniczej, s. 14, [foto]
- Siembab J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - członek korespondent PAN [Polskiej Akademii Nauk] // Przegląd Geologiczny. - 1972, nr 2, s. 97-98, [foto]
- Sitek Z.: Inicjatywy i badania Profesora Zygmunta Kowalczyka w zakresie zastosowań fotogrametrii w górnictwie. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 29-33
- Skinderowicz B.: wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka w rozwój miernictwa górniczego w górnictwie węglowy5. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 39-37
- Wędzony J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk jako nauczyciel i organizator nauki. Geodezja i Kartografia 1987, T.36, nr 1, s. 9-11