Tadeusz Julian Banachiewicz

Z Historia AGH
Tadeusz Julian Banachiewicz
Tadeusz Banachiewicz.jpg
Nazwisko Banachiewicz
Imię / imiona Tadeusz
Tytuły / stanowiska Prof. nadzw. dr
Data urodzenia 13 lutego 1882
Miejsce urodzenia Warszawa
Data śmierci 18 listopada 1954
Miejsce śmierci Kraków
Dyscyplina/specjalności astronomia, astrometria, teoria macierzy, mechanika nieba, geodezja
Pełnione funkcje Kierownik Katedry Geodezji Wyższej i Astronomii Wydziałów Politechnicznych AGH (1945-1951)
Wydział Wydziały Politechniczne


Odznaczenia i nagrody Kawaler Krzyża Komandorskiego Orderu Polonia Restituta, Order Sztandaru Pracy

Prof. nadzw. dr Tadeusz Julian Banachiewicz (1882–1954)

Dyscyplina/specjalności: astronomia, astrometria, teoria macierzy, mechanika nieba, geodezja

Nota biograficzna

Urodził się 13 lutego 1882 roku w Warszawie, zmarł 18 listopada 1954 roku w Krakowie. Jego prochy przeniesiono na Skałkę do Krypty Zasłużonych.

Studiował nauki matematyczno-fizyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1904 roku otrzymał tytuł kandydata nauk matematycznych na Uniwersytecie Warszawskim i złoty medal za pracę konkursową z dziedziny astronomii obserwacyjnej. Studia uzupełniające odbył w Getyndze oraz w Centralnym Obserwatorium Astronomicznym w Pułkowie k. Petersburga. W latach 1915–1918 był w Dorpacie (Tartu) kolejno: asystentem, docentem etatowym, prof. nadzw. oraz dyrektorem obserwatorium. W 1918 roku powołany został na docenta geodezji na Politechnice Warszawskiej, w 1919 roku został profesorem astronomii i dyrektorem Obserwatorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, stanowisko to — z przerwą w latach okupacji — piastował do końca życia. Przez wiele lat był przedstawicielem Polski w Bałtyckiej Komisji Geodezyjnej.

W latach 1945-1951 był kierownikiem Katedry Geodezji Wyższej i Astronomii Wydziałów Politechnicznych (Wydziału Inżynierii) Akademii Górniczo-Hutniczej.

Autor ponad 230 prac z astronomii, matematyki, mechaniki nieba, geodezji i geofizyki. Ważnym jego osiągnięciem było wydanie prawie 12 tomów czasopisma „Acta Astronomica” oraz 25 zeszytów efemeryd gwiazd zaciemnionych.

Członek Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego w Londynie, Akademii w Padwie, Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Wiceprezes Międzynarodowej Unii Astronomicznej.

Doktor honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Poznańskiego oraz Uniwersytetu w Sofii.

Odznaczenia i nagrody

Kawaler Krzyża Komandorskiego Orderu Polonia Restituta, Order Sztandaru Pracy I klasy, Order Białej Róży III klasy

Bibliografia

Książki

  • Biogramy uczonych polskich : materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 3 : Nauki ścisłe. Oprac. A. Śródka, P. Szczawiński. Wrocław 1986, s. 25–30
  • Słownik biograficzny matematyków polskich. Red. S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska. Tarnobrzeg 2003, s. 12–13, [foto]
  • Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 527 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)
  • Złota księga Wydziału Matematyki i Fizyki. Pod red. B. Szafirskiego. Kraków 2000, s. 162-179 (Złota Księga. Uniwersytet Jagielloński)

Artykuły

  • Kołaczek B.: Prof. dr Tadeusz Banachiewicz : wspomnienie pośmiertne. Zeszyty Naukowe. Politechnika Warszawska. Geodezja 1956, nr 1, s. 99-102
  • Kwiaty na Skałce : w 125. rocznicę urodzin Tadeusza Juliana Banachiewicza. Dziennik Polski 2007, nr 38 (14 II 2007), s. 11, [foto]
  • Mietelski J.: Stulecie urodzin Tadeusza Banachiewicza. Urania 1982, nr 4, s. 121-122
  • Milbert S.: Tadeusz Banachiewicz - twórca rachunku krakowianowego. Przegląd Geologiczny 1970, nr 4, s. 142-143
  • Milbert S.: Wspomnienia pośmiertne. Zeszyty Naukowe AGH ; nr 17. [Seria] Geodezja 1959, nr 2, s. 3-6, [foto]
  • Odlanicki-Poczobutt M.: On the centenary of professor Tadeusz Banachiewicz's birth (13.II.1882-17.XI.1954). Zeszyty Naukowe AGH. [Seria] Geodezja 1983, z. 79, s. 149-152
  • Odlanicki-Poczobutt M.: Prof. dr Tadeusz Banachiewicz : wspomnienie pośmiertne. Przegląd Geologiczny 1955, nr 2, s. 50-51
  • Piotrowski S.: Tadeusz Banachiewicz (1882-1954). Nauka Polska 1954, nr 4, s. 250–254