Stanisław Zbigniew Stopa

Stanisław Zbigniew Stopa
Nazwisko	Stopa
Imię / imiona	Stanisław Zbigniew
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr inż.
Data urodzenia	10 sierpnia 1914
Miejsce urodzenia	Nowy Sącz
Data śmierci	21 listopada 1997
Dyscyplina/specjalności	geologia, geologia złóż kopalin
Pełnione funkcje	Prodziekan Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego (1958–1960), (1962–1964)
Wydział	Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy
Odznaczenia i nagrody	Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej
Funkcje Gdzie od do Prodziekan Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy 1958 1960 Prodziekan Wydział Geologiczno-Poszukiwawczy 1962 1964

Prof. zw. dr inż. Stanisław Zbigniew Stopa (1914–1997)

Dyscyplina/specjalności: geologia, geologia złóż kopalin

Nota biograficzna

Urodził się 10 sierpnia 1914 roku w Nowym Sączu. Zmarł 21 listopada 1997 roku. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Ukończył studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Krakowie. Absolutorium uzyskał w 1935 roku, a dyplom mgr inż. górniczego w 1945 roku. Pracę doktorską obronił w 1951 roku. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1963 roku, a tytuł profesora zwyczajnego w 1974 roku.

Pracę zawodową rozpoczął w Akademii Górniczej w 1934 roku, będąc jeszcze studentem IV roku, jako zastępca asystenta, a po kilku miesiącach na stanowisku asystenta, na którym pozostał do wybuchu wojny. W okresie okupacji pracował w różnych przedsiębiorstwach w Krakowie. Po wyzwoleniu Krakowa, w 1945 roku, powrócił na stanowisko asystenta w Katedrze Paleontologii. W 1946 roku został nominowany na adiunkta i podjął wykłady z paleobotaniki na Wydziale Geologiczno-Mierniczym. W latach 1948–1949 odbywał studia specjalistyczne (geologia węgla i paleontologia) w Instytucie Węglowym w Lille i Szkole Górniczej w Paryżu oraz w Muzeum Przyrodniczym w Brukseli. Był kierownikiem Zakładu Geologii Złóż Węgla w Katedrze Złóż Węgla AGH w latach 1953–1959, zastępcą profesora (1953–1954), docentem (1954–1963), dwukrotnie prodziekanem Wydziału (1958–1960, 1962–1964), kierownikiem Katedry Złóż Węgli (1959–1969), a po reorganizacji Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego w 1969 roku, kierownikiem Zakładu Złóż Węgla Kamiennego. Funkcję tę pełnił do emerytury, na którą przeszedł w 1984 roku.

W latach 1936–1939 i 1945–1963 był współpracownikiem naukowym Instytutu Geologicznego w Warszawie, a w latach 1950–1952 zastępcą kierownika działu geologicznego Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach i wykładowcą geologii historycznej i paleontologii na Wydziale Górniczym Politechniki Śląskiej.

Działalność naukowa Stanisława Stopy dotyczyła wielu kierunków. Początkowo prowadził badania głównie paleobotaniczne i fitostratygraficzne utworów westfalu i górnego marmuru w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. W latach późniejszych bardzo rozszerzył się wachlarz zaintersowań badawczych. W zakresie badań stratygraficznych i surowcowo-geologicznych opracował profil warstw porębskich i zbadał pod względem geologicznym poziom iłu montmorylonitowego w okolicach Bytomia. Innym zagadnieniem, które kilkakrotnie podejmował był problem wyrzutów gazów i skał w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. Studiował budowę geologiczną różnych rejonow GZW, w wyniku czego powstały opracowania tektoniczne obszaru Zabrze-Chorzów-Bytom. Geneza węgla i klasyfikacja formacji węglonośnych to tematy, które stale były przedmiotem jego zainteresowania. Długoletnie studia na ten temat doprowadziły do powstania oryginalnej antrakogenetycznej klasyfikacji formacji węglonośnych. W zakresie prac o charakterze metodycznym prowadził studia na temat identyfikacji pokładów węgla.

Wielokrotnie prezentował swoje osiągnięcia badawczo-naukowe za granicą. Wygłosił szereg referatów na międzynarodowych kongresach geologicznych i zagranicznych konferencjach naukowych oraz w trakcie wizyt składanych w różnych ośrodkach naukowych Europy. Na IV Międzynarodowym Kongresie Geologii i Stratygrafii w Heerlen złożył propozycję, aby termin Sylezjan wprowadzić jako nazwę dla europejskiego podsystemu karbońskiego, co zostało zaakceptowane przez komisję międzynarodową.

Autor ponad 70 monografii, artykułów naukowych, komunikatów. Autor obszernego skryptu na temat torfów i torfowisk oraz obszernego rozdziału na temat karbonu do słownika stratygraficznego. Promotor kilkuset prac magisterskich, kilkunastu prac doktorskich (w kraju i za granicą) oraz kilku prac habilitacyjnych.

Członek komisji rekrutacyjnej na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym (przewodniczący i wiceprzewodniczący), komisji senackich i rektorskich, członek komitetów 40- i 50-lecia istnienia AGH i wielu innych. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Nauk Geologicznych Oddziału PAN w Krakowie.

Był bardzo czynnym organizatorem życia społecznego i ruchu związkowego, przewodniczącym Naukowego Koła Górników (1936–1939), organizatorem i sekretarzem Komitetu Organizacyjnego Stowarzyszenia Wychowanków AGH w Krakowie (1945–1948), wiceprzewodniczącym Zarządu SW AGH (1953–1973). W dowód zasług dla Stowarzyszenia oraz dla nauki i przemysłu górniczego został wybrany w 1968 roku honorowym członkiem SW AGH. Od 1946 roku pracował w ruchu związkowym, głównie w Krakowie, a w latach 1950–1952 także w Katowicach. Brał udział w organizowaniu Związku Zawodowego Pracowników Wyższych Uczelni w Krakowie, pełnił funkcję sekretarza pierwszego zarządu organizacji związkowej ZNP na AGH, był członkiem SITG-NOT i wieloletnim przewodniczącym Komisji Rewizyjnej przy Zarządzie Okręgu Krakowskiego SITG.

Był znakomitym dydaktykiem. Doskonale oczytany w bieżącej literaturze geologicznej przekazywał słuchaczom — studentom, uczestnikom seminariów i sympozjów, starannie opracowany, jasny i przemyślany wykład uwzględniający aktualny stan wiedzy poszerzony o wyniki własnych badań geologicznych, których rozległość tematyczna była cechą charakteryzującą Profesora. Jedną z form ilustracji wykładów były organizowane przez Profesora wycieczki geologiczne dla studentów w celu poznania polskich i zagranicznych złóż węgla.

Odznaczenia i nagrody

Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Komisji Edukacji Narodowej, wiele nagród rektora, nagroda zbiorowa Ministra Górnictwa i Energetyki, szereg odznak honorowych i dyplomów, m.in. srebrna i złota odznaka honorowa NOT i odznaka honorowa Krakowskiego Oddziału SITG

Bibliografia

Książki

• Informator nauki polskiej 2003. T. 4B : Ludzie nauki P - Ż. Warszawa 2003, s. 957
• Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 175
• Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 342, [foto]
• Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 627 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)

Artykuły

• Lipiarski I.: Stanisław Zbigniew Stopa : 1914-1997. Annales Societatis Geologorum Poloniae 1998, Vol. 68, no. 4, s. 297-298, [foto] [na s. 298 Najważniejsze publikacje prof. dr inż. Stanisława Zbigniewa Stopy]
• Sieński H.: Członkowie Honorowi Stowarzyszenia Wychowanków AGH. Zasłużeni dla Akademii Górniczo-Hutniczej : tablice - pamięć wiecznie żywa - cz 14. Biuletyn AGH 2014, nr 78-79, s. 34-35