Posąg Św. Barbary

Barbara po łacinie znaczy cudzoziemka, mieszkanka spoza Grecji. Legenda głosi, że Św. Barbara, córka bogatego człowieka, potajemnie przyjęła chrześcijaństwo i złożyła ślub dozgonnej czystości. Było to za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) w czasie najkrwawszych prześladowań chrześcijan. Ojciec obawiając się o swój majątek, pozycję i życie głodził ją w wieży swego zamku, a gdy to zawiodło oddał pod sąd, a wyrok skazujący Barbarę na ścięcie sam wykonał. Prawdopodobnie ta nietypowa śmierć z ręki własnego ojca rozsławiła Jej cześć. Św. Barbara jest patronką ludzi narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, jak: górnicy, hutnicy, marynarze, żołnierze, kamieniarze, więźniowie itp.

Patronami poszczególnych kopalń czy ośrodków górniczych byli różni święci: w Harcu - Św. Wolfgang i Andrzej, w Mansfeld - Św. Jerzy, w Salzburgu - Św. Rupert, w Czechach - Św. Mikołaj. Kult Św. Barbary w Polsce odnotowany został w pierwszej połowie XIV w. - w 1341 r. ufundowany został kościół szpitalny w Nysie. W literaturze staropolskiej (M. Rej) i w przysłowiach uwidacznia się Jej popularność, acz występuje tam ona, jako patronka ludzi „wodnych” (flisaków, przewoźników i marynarzy). W drugiej połowie XVII wieku związek Św. Barbary z górnictwem był już dość szeroko rozpowszechniony. Wg. Karola Mainka (górnika drukującego w czasopismach niemieckich różne przyczynki, oparte głównie na wiadomościach pochodzących z tradycji) punktem wyjścia dla kultu Św. Barbary miało być istniejące od 1744 r. w Tarnowskich Górach bractwo Św. Barbary, patronki pomocnej w godzinę śmierci. Stąd przedostać się miał ten kult na poszczególne kopalnie.

Sześciometrowy posąg Św. Barbary na dachu gmachu głównego Akademii Górniczo-Hutniczej jest drugim pomnikiem tej świętej w tym miejscu. Pierwszy, z ręcznie kutej i spawanej blachy miedzianej, częściowo złoconej, dzieło Stefana Zbigniewicza, umieszczony na dachu Akademii Górniczej 24 sierpnia 1939 r., został usunięty przez hitlerowców w styczniu 1940 r. Obecny, wykonany przez rzeźbiarza Jana Sieka według pierwowzoru, ale w całości z miedzi, postawiono 30 maja 1999 r.Inicjatywa odbudowy pomnika pochodziła od dwóch profesorów AGH, Kazimierza Czopka i Antoniego Pasierba, natomiast decyzję o jego odbudowie i o umieszczeniu na dachu gmachu głównego podjął ówczesny Rektor AGH prof. Ryszard Tadeusiewicz. Figurę poświęcił 17 czerwca 1999 r. Jan Paweł II podczas szóstej pielgrzymki do ojczyzny.

Poświęcenie posągu św. Barbary przez Jana Pawła II w dniu 17 czerwca 1999 - zdjęcia Stanisława Majewskiego

Prezentacja autorstwa: prof. Stanisława Majewskiego. W prezentacji wykorzystano fotografie:

- archiwum Instytutu Sztuki PAN

- archiwum Ośrodka Historii Techniki AGH

- Stanisława Godynia

- Stanisława Majewskiego

- Zbigniewa Sulimy - BIP AGH