Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska: Różnice pomiędzy wersjami

Z Historia AGH
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
(Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 8 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Infobox scientist
{{Infobox scientist
| name = Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska
|family-name=Suchanek-Kłyszewska
| family-name = Suchanek-Kłyszewska
|given-name=Marta Adelajda Dorota
| given-name = Marta
|honorific-prefix=Mgr inż.
| additional-name = Adelajda Dorota
|image=Marta_Suchanek-Klyszewska.jpg
| honorific-prefix = Mgr inż.
|birth_date=12 lipca 1909
| honorific-suffix =
|birth_place=Otynia (Ottynia)
| native_name =
|death_date=10 kwietnia 2008
| native_name_lang =
|function=pierwsza absolwentka Akademii Górniczej (1936)
| image = Marta_Suchanek-Klyszewska.jpg
|faculty=Wydział Górniczy
| image_size = 10467
|awards=Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
| alt =
|name=Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska
| caption =
|image_size=10467
| birth_date = 1909
| birth_place =  
| death_date = 2008
| death_place =
| resting_place =
| resting_place_coordinates =
| other_names =
| residence =
| citizenship =
| nationality =
| fields =
| function = pierwsza absolwentka Akademii Górniczej (1936)
| faculty =  
| workplaces =
| alma_mater =
| thesis_title =
| thesis_url =
| thesis_year =
| doctoral_advisor =
| academic_advisors =
| doctoral_students =
| notable_students =
| known_for =
| varia =
| author_abbrev_bot =
| author_abbrev_zoo =
| influences =
| influenced =
| awards = Złoty Krzyż Zasługi, odznaczenia resortowe, londyński Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Kawalerski OOP
| signature =  
| signature_alt =
| website =
| footnotes =
| spouse =
| children =  
}}
}}
Mgr inż. '''Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska''' (1909–2008)
Mgr inż. '''Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska''' (1909–2008)


Urodziła się 12 lipca 1909 roku w Otyni koło Kołomyi (Rosja). Zmarła 10 kwietnia 2008 roku i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W 1927 roku ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie w Krakowie. Studiowała na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej i jako pierwsza kobieta w Polsce uzyskała w 1936 roku dyplom magistra inżyniera górnika.
== Nota biograficzna ==


W latach 1931–1936 pracowała na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Geodezji i Miernictwa Górniczego Akademii Górniczej, a następnie w Biurze Mierniczym i Szkód Górniczych Kopalni Węgla Kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej na stanowisku inż. miernika (1936–1939) oraz na wydziale budowlanym Poczty Warszawa (1940–1944).
Urodziła się 12 lipca 1909 roku w Otyni koło Kołomyi (obecnie Ukraina). Zmarła 10 kwietnia 2008 roku i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.


Należała do Związku Walki Zbrojnej (1941–1943) i Armii Krajowej (Komórka Legalizacji Oddziału I Komendy Głównej AK) (1943–1944). Brała udział w Powstaniu Warszawskim. Opiekowała się ambulatorium szpitala ewangelickiego i punktem sanitarnym, mieszczącymi się w zajmowanym przez nią mieszkaniu. Tam ukrywała Visy i granaty, formularze dokumentów legalizacyjnych oraz złote dolary do wykupu zatrzymanych. Ceniona współpracowniczka (posługiwała się biegle kilkoma językami, w tym niemieckim, francuskim i angielskim), łączniczka, podkomendna mecenasa Tadeusza Pietscha, a następnie dr. Witolda Lisa-Olszewskiego. Działała pod pseudonimami „Marta” oraz „Grześ”.


W latach 1944–1945, po przejściu przez obóz w Pruszkowie, dostała przydział pracy przymusowej w pralni sanatorium gruźliczego w Bystrej koło Bielska-Białej (ówcześnie Bistrai-Süd w Niemczech). Po powrocie z obozu pracowała w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie (1945–1946), a następnie na stanowisku adiunkta w Instytutcie Techniki Budowlanej (1946–1975). Do 1973 roku kierowała tam Biblioteką i Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej, a później przeniosła się do Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”, dwa ostatnie lata pracując na 1/2 etatu. 1 kwietnia 1975 roku przeszła na emeryturę.
W 1927 roku ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie w Krakowie. Studiowała na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej i jako pierwsza kobieta w Polsce uzyskała w 1936 roku dyplom magistra inżyniera górnika.


Zaangażowana w podziemną działalność wydawniczą stanu wojennego (formułowała apele i petycje, przepisywała niezbędne teksty, ukrywała, przechowywała i kolportowała wydawnictwa drugiego obiegu) związana głównie z „Nową”, „Kręgiem” oraz „Tygodnikiem Mazowsze”. Aktywna członkini Koła Oddziału I Komendy Głównej AK oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Awansowana na stopień podporucznika Wojska Polskiego (2004).
W latach 1931–1936 pracowała na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Geodezji i Miernictwa Górniczego na [[Wydział Górniczy|Wydziale Górniczym ]]Akademii Górniczej, a następnie w Biurze Mierniczym i Szkód Górniczych Kopalni Węgla Kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej na stanowisku inż. miernika (1936–1939) oraz na wydziale budowlanym Poczty Warszawa (1940–1944).


Przetłumaczyła z języka francuskiego „Varsowie 44” Jean-Francois Steinera, z języka angielskiego „The Great Powers and Poland” płk Jana Kozieleckiego (Karskiego) oraz „Waldenberg, the Unsong Hero” Johna Bermana.
Należała do Związku Walki Zbrojnej (1941–1943) i Armii Krajowej (Komórka Legalizacji Oddziału I Komendy Głównej AK) (1943–1944). Brała udział w Powstaniu Warszawskim. Opiekowała się ambulatorium szpitala ewangelickiego i punktem sanitarnym, mieszczącymi się w zajmowanym przez nią mieszkaniu. Tam ukrywała Visy i granaty, formularze dokumentów legalizacyjnych oraz złote dolary do wykupu zatrzymanych. Ceniona współpracowniczka (posługiwała się biegle kilkoma językami, w tym niemieckim, francuskim i angielskim), łączniczka, podkomendna mecenasa Tadeusza Pietscha, a następnie dr. Witolda Lisa-Olszewskiego. Działała pod pseudonimami „Marta” oraz „Grześ”.


Źródło:
W latach 1944–1945, po przejściu przez obóz w Pruszkowie, dostała przydział pracy przymusowej w pralni sanatorium gruźliczego w Bystrej koło Bielska-Białej (ówcześnie Bistrai-Süd w Niemczech). Po powrocie z obozu pracowała w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie (1945–1946), a następnie na stanowisku adiunkta w Instytucie Techniki Budowlanej (1946–1975). Do 1973 roku kierowała tam Biblioteką i Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej, a później przeniosła się do Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”, dwa ostatnie lata pracując na 1/2 etatu. 1 kwietnia 1975 roku przeszła na emeryturę.
* Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919–1949). Kraków 1979. s. 177–178
 
* Biuletyn AGH : magazyn informacyjny Akademii Górniczo-Hutniczej 2008 nr 6/7. s. 30–31, portr.
Zaangażowana w podziemną działalność wydawniczą stanu wojennego (formułowała apele i petycje, przepisywała niezbędne teksty, ukrywała, przechowywała i kolportowała wydawnictwa drugiego obiegu) związana głównie z „Nową”, „Kręgiem” oraz „Tygodnikiem Mazowsze”. Aktywna członkini Koła Oddziału I Komendy Głównej AK oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Awansowana na stopień podporucznika Wojska Polskiego (2004).
 
Przetłumaczyła z języka francuskiego „Varsowie 44” Jean-Francois Steinera, z języka angielskiego „The Great Powers and Poland” płk Jana Kozieleckiego (Karskiego) oraz „Waldenberg, the Unsong Hero” Johna Bermana.
 
==== Odznaczenia i nagrody ====
 
[[Złoty Krzyż Zasługi]], [[Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]], odznaczenia resortowe, londyński Krzyż Armii Krajowej
 
== Źródła do biogramu  ==
====Książki====
* Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 177-178
* Mikoś T., Tajduś A., Szumiński A.: Fascynujący świat zabytków podziemnych i naziemnych : górnicy na ratunek najcenniejszych podziemi i miast : 80 lat badań i doświadczeń w zbiorach archiwalnych 100-letniej Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków 2019, s. 71, [foto]
* 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. [Oprac.] Z. Kłeczek oraz zespół aut. Kraków 1994, s. 90, [foto]
* Szwagrzyk F., Wirska-Parachoniak M.: 50 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w fotografii. Kraków 1971, s. 35, [foto]
* Trudne lata Akademii Górniczej. A. Bolewski [et al.]. Kraków 1989, s. 125 (Cracoviana Seria 2 Ludzie i Wydarzenia)
 
====Artykuły====
* Chadaj A.: O pierwszej kobiecie z dyplomem magistra inżyniera górnika. ''Górnictwo i Geoinżynieria : kwartalnik AGH'' 2009, R. 33 z. 3, s. 35-41, [foto]
* Hilchen M.: Ciocia Marta : 12 lipca 1909-10 kwietnia 2008 : Marta Adelajda Dorota Kłyszewska, pierwsza absolwentka Wydziału Górniczego, życiorys piękny. ''Biuletyn AGH'' 2008, nr 6/7, s. 30-31, [foto]




{{DEFAULTSORT:Suchanek-Kłyszewska, Marta Adelajda Dorota}}
{{DEFAULTSORT:Suchanek-Kłyszewska, Marta Adelajda Dorota}}
[[Category:Uczeni]]
[[Category:Biogramy]]

Wersja z 09:03, 5 lut 2020

Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska
Marta Suchanek-Klyszewska.jpg
Nazwisko Suchanek-Kłyszewska
Imię / imiona Marta Adelajda Dorota
Tytuły / stanowiska Mgr inż.
Data urodzenia 12 lipca 1909
Miejsce urodzenia Otynia (Ottynia)
Data śmierci 10 kwietnia 2008


Pełnione funkcje pierwsza absolwentka Akademii Górniczej (1936)
Wydział Wydział Górniczy


Odznaczenia i nagrody Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Mgr inż. Marta Adelajda Dorota Suchanek-Kłyszewska (1909–2008)

Nota biograficzna

Urodziła się 12 lipca 1909 roku w Otyni koło Kołomyi (obecnie Ukraina). Zmarła 10 kwietnia 2008 roku i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.


W 1927 roku ukończyła Państwowe Gimnazjum Żeńskie w Krakowie. Studiowała na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej i jako pierwsza kobieta w Polsce uzyskała w 1936 roku dyplom magistra inżyniera górnika.

W latach 1931–1936 pracowała na stanowisku zastępcy asystenta w Katedrze Geodezji i Miernictwa Górniczego na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej, a następnie w Biurze Mierniczym i Szkód Górniczych Kopalni Węgla Kamiennego „Walenty-Wawel” w Rudzie Śląskiej na stanowisku inż. miernika (1936–1939) oraz na wydziale budowlanym Poczty Warszawa (1940–1944).

Należała do Związku Walki Zbrojnej (1941–1943) i Armii Krajowej (Komórka Legalizacji Oddziału I Komendy Głównej AK) (1943–1944). Brała udział w Powstaniu Warszawskim. Opiekowała się ambulatorium szpitala ewangelickiego i punktem sanitarnym, mieszczącymi się w zajmowanym przez nią mieszkaniu. Tam ukrywała Visy i granaty, formularze dokumentów legalizacyjnych oraz złote dolary do wykupu zatrzymanych. Ceniona współpracowniczka (posługiwała się biegle kilkoma językami, w tym niemieckim, francuskim i angielskim), łączniczka, podkomendna mecenasa Tadeusza Pietscha, a następnie dr. Witolda Lisa-Olszewskiego. Działała pod pseudonimami „Marta” oraz „Grześ”.

W latach 1944–1945, po przejściu przez obóz w Pruszkowie, dostała przydział pracy przymusowej w pralni sanatorium gruźliczego w Bystrej koło Bielska-Białej (ówcześnie Bistrai-Süd w Niemczech). Po powrocie z obozu pracowała w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie (1945–1946), a następnie na stanowisku adiunkta w Instytucie Techniki Budowlanej (1946–1975). Do 1973 roku kierowała tam Biblioteką i Ośrodkiem Informacji Naukowo-Technicznej, a później przeniosła się do Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Przemysłu Betonów „CEBET”, dwa ostatnie lata pracując na 1/2 etatu. 1 kwietnia 1975 roku przeszła na emeryturę.

Zaangażowana w podziemną działalność wydawniczą stanu wojennego (formułowała apele i petycje, przepisywała niezbędne teksty, ukrywała, przechowywała i kolportowała wydawnictwa drugiego obiegu) związana głównie z „Nową”, „Kręgiem” oraz „Tygodnikiem Mazowsze”. Aktywna członkini Koła Oddziału I Komendy Głównej AK oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Awansowana na stopień podporucznika Wojska Polskiego (2004).

Przetłumaczyła z języka francuskiego „Varsowie 44” Jean-Francois Steinera, z języka angielskiego „The Great Powers and Poland” płk Jana Kozieleckiego (Karskiego) oraz „Waldenberg, the Unsong Hero” Johna Bermana.

Odznaczenia i nagrody

Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, odznaczenia resortowe, londyński Krzyż Armii Krajowej

Źródła do biogramu

Książki

  • Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 177-178
  • Mikoś T., Tajduś A., Szumiński A.: Fascynujący świat zabytków podziemnych i naziemnych : górnicy na ratunek najcenniejszych podziemi i miast : 80 lat badań i doświadczeń w zbiorach archiwalnych 100-letniej Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków 2019, s. 71, [foto]
  • 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. [Oprac.] Z. Kłeczek oraz zespół aut. Kraków 1994, s. 90, [foto]
  • Szwagrzyk F., Wirska-Parachoniak M.: 50 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w fotografii. Kraków 1971, s. 35, [foto]
  • Trudne lata Akademii Górniczej. A. Bolewski [et al.]. Kraków 1989, s. 125 (Cracoviana Seria 2 Ludzie i Wydarzenia)

Artykuły

  • Chadaj A.: O pierwszej kobiecie z dyplomem magistra inżyniera górnika. Górnictwo i Geoinżynieria : kwartalnik AGH 2009, R. 33 z. 3, s. 35-41, [foto]
  • Hilchen M.: Ciocia Marta : 12 lipca 1909-10 kwietnia 2008 : Marta Adelajda Dorota Kłyszewska, pierwsza absolwentka Wydziału Górniczego, życiorys piękny. Biuletyn AGH 2008, nr 6/7, s. 30-31, [foto]
Źródło: „http://historia.agh.edu.pl/mediawiki/index.php?title=Marta_Adelajda_Dorota_Suchanek-Kłyszewska&oldid=50603”