Krzysztof Ludwik Birkenmajer

Krzysztof Ludwik Birkenmajer
[[File:{{{image}}}|thumb|center|300px]]
Nazwisko	Birkenmajer
Imię / imiona	Krzysztof Ludwik
Tytuły / stanowiska	Prof. dr hab. inż.
Data urodzenia	6 października 1929
Miejsce urodzenia	Warszawa
Data śmierci	23 lutego 2019
Miejsce śmierci	Kraków

Prof. dr hab. inż. Krzysztof Ludwik Birkenmajer (1929-2019) biogram będzie uzupełniony

Dyscyplina/specjalności:

Nota biograficzna

Urodził się 6 października 1929 roku w Warszawie.

Do szkoły podstawowej uczęszczał w Warszawie, a po wybuchu wojny kontynuował ją na tajnych kompletach. Działał też w konspiracyjnym harcerstwie. Po powstaniu warszawskim znalazł się w Krakowie. Tu zdał maturę w 1947 roku i rozpoczął studia geologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Magisterium uzyskał po trzech latach, potem przez cztery lata studiował geologię na Wydziale Geologiczno-Mierniczym AGH, uzyskując w 1954 roku dyplom inż. geologa. Jeszcze podczas studiów został asystentem w Zakładzie Geologii UJ (1949), przeniesionym potem na AGH. Od 1951 roku był starszym asystentem w Katedrze Geologii Wydziału Geologicznego-Poszukiwawczego AGH.

Prowadził również wykłady w WSP (ob. Uniwersytecie Pedagogicznym) w Krakowie. Od 1954 r. do przejścia na emeryturę w 1999 r. pracował w obecnym Instytucie Nauk Geologicznych PAN w Krakowie.

W 1957 r. obronił doktorat na Wydz. Geologicznym UW. Rozprawa dotyczyła geologii Pienin. W 1959 r. uzyskał docenturę, w 1967 r. tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, zaś w 1973 r. profesora zwyczajnego. W latach 2000–2002 był zatrudniony w Zakładzie Biologii Antarktyki PAN w Warszawie. W latach 50. XX w. był jednym z założycieli krakowskiego Klubu Grotołazów. Odbywał liczne wizyty w zagranicznych ośrodkach naukowych.

Był kierownikiem lub uczestnikiem 23 naukowych wypraw polarnych, zarówno polskich, jak i międzynarodowych. Uczestniczył w pierwszej polskiej ekspedycji na Spitsbergen (1956). Do 2002 r. jeździł tam jeszcze z 12 wyprawami polskimi, polsko-amerykańskimi i norweskimi. Uczestniczył także w dwóch duńskich wyprawach do Grenlandii Wschodniej (1971, 1976) oraz w siedmiu polskich i jednej brazylijskiej do Antarktyki Zachodniej (Szetlandy Płd. i Półwysep Antarktyczny, 1977–2001). Odtworzył historię geologiczną i ewolucję Szetlandów Płd. i północnej części Półwyspu Antarktycznego od kredy górnej po współczesność. Na Wyspie Króla Jerzego w Antarktyce Zachodniej odkrył najstarsze zlodowacenie Antarktydy (sprzed 30 mln. lat), nazwane przez niego zlodowaceniem Polonez.

Był autorem lub współautorem ponad 600 prac oryginalnych. Dotyczą one przede wszystkim pienińskiego pasa skałkowego oraz obszarów polarnych. W dorobku posiada również kilkanaście map geologicznych, podręczniki, skrypty i prace popularnonaukowe: Pod znakiem białego niedźwiedzia (1961), Polarne drogi i bezdroża (1975), Lodospady szmaragdowe (1987), Półwysep Wegenera (2013). Był członkiem rzeczywistym PAN (od 1989) oraz członkiem krajowym czynnym PAU (od 1989). Posiadał honorowe członkostwo Akademii Rumuńskiej (od 1997) oraz Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Był jednym z inicjatorów utworzenia w 1991 r. Międzynarodowego Komitetu Naukowego dla Badań Arktyki (International Arctic Science Committee – IASC). W latach 1992–1996 pełnił funkcję sekretarza naukowego Międzynarodowego Komitetu Badań Arktyki (Scientific Committee on Arctic Research – SCAR). W latach 1984–1999 przewodniczył Komitetowi Badań Polarnych PAN (później został jego honorowym przewodniczącym). Został odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2002) oraz Krzyżem Partyzanckim AK (1994). Należał do grona członków-założycieli Klubu Polarnego PTG (1974). W 2013 r. został wyróżniony godnością członka honorowego PTG. W tym samym roku otrzymał Super Kolosa, najbardziej prestiżową polską nagrodę podróżniczą.

Na Antarktydzie wprowadził ponad 200 polskich nazw geograficznych, m in. Kopuły Lodowe Krakowa i Warszawy, Lodowiec Domeyki, Lodowiec Goetla, Grań Szafera, Grań Chopina, Wybrzeże Jana Pawła II. Na jego cześć nazwano ok. 10 nowych dla nauki kopalnych rodzajów i gatunków roślin oraz zwierząt, np. Birkenmajeria cometa z Pienin czy Ascopora birkenmajeri ze Spitsbergenu.

Źródła do biogramu

Książki

• Kronika i spis absolwentów Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica 1919-1979. [T.] 1 Pion górniczy. Kraków 1979, s. 191

Inne

stan na dzień 12.04.2019