|
|
| Linia 1: |
Linia 1: |
| {{Infobox scientist | | {{Infobox scientist |
| |family-name=Hoborski | | |family-name=Heuer |
| |given-name=Antoni Maria Emilian | | |given-name=Rolf-Dieter |
| |honorific-prefix=Prof. zw. dr hab. | | |honorific-prefix=Dr |
| |image=Antoni_Hoborski.jpg | | |image=Rolf-Dieter Heuer.jpg |
| |birth_date=1 kwietnia 1879 | | |birth_date=24 maja 1948 |
| |birth_place=Tarnów
| | |fields=fizyka cząstek elementarnych |
| |death_date=9 lutego 1940
| | |honorAGH=Konsul Honorowy AGH |
| |death_place=Sachsenhausen
| |
| |fields=matematyka | |
| |function=Rektor AG (1920–1922)
| |
| |faculty=Wydział Górniczy
| |
| |awards=Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
| |
| |name=Antoni Maria Emilian Hoborski
| |
| |honorific-suffix=
| |
| |native_name=
| |
| |native_name_lang=
| |
| |image_size=14655
| |
| |alt=
| |
| |caption=
| |
| |resting_place=
| |
| |resting_place_coordinates=
| |
| |other_names=
| |
| |residence=
| |
| |citizenship=
| |
| |nationality=
| |
| |workplaces=
| |
| |alma_mater=
| |
| |thesis_title=
| |
| |thesis_url=
| |
| |thesis_year=
| |
| |doctoral_advisor=
| |
| |academic_advisors=
| |
| |doctoral_students=
| |
| |notable_students=
| |
| |known_for=
| |
| |varia=
| |
| |author_abbrev_bot=
| |
| |author_abbrev_zoo=
| |
| |influences=
| |
| |influenced=
| |
| |signature=
| |
| |signature_alt=
| |
| |website=
| |
| |footnotes=
| |
| |spouse=
| |
| |children= | |
| }} | | }} |
| {{Funkcja
| | '''<span style="color:red;">biogram będzie uzupełniony</span>''' |
| |Stanowisko=Dziekan
| |
| |Jednostka=Wydział Górniczy
| |
| |Rok_od=1919
| |
| |Rok_do=1920
| |
| }}
| |
| {{Funkcja
| |
| |Stanowisko=Rektor
| |
| |Jednostka=AG
| |
| |Rok_od=1920
| |
| |Rok_do=1922
| |
| }}
| |
| Prof. zw. dr hab. '''Antoni Maria Emilian Hoborski''' (1879–1940)
| |
|
| |
|
| Dyscyplina/specjalności: matematyka
| | '''Rolf-Dieter Heuer''' |
|
| |
|
| | Dyscyplina/specjalności: fizyka cząstek elementarnych |
|
| |
|
| == Nota biograficzna == | | == Nota biograficzna == |
| | Urodził się 24 maja 1948 roku w Boll w Niemczech. Studiował fizykę na Uniwersytecie w Stuttgarcie. W 1977 roku na Uniwersytecie w Heidelbergu uzyskał tytuł doktora. Był Dyrektorem Naukowym Ośrodka DESY w Hamburgu. 1 stycznia 2009 roku objął funkcję dyrektora generalnego CERN, którą sprawował do 2015 roku. Od 2016 roku przewodniczący Niemieckiego Towarzystwa Fizycznego. |
|
| |
|
| Urodził się 1 kwietnia 1879 roku w Tarnowie, zmarł 9 lutego 1940 roku w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.
| | Jeden z najwybitniejszych fizyków cząstek elementarnych. |
|
| |
|
| W 1897 roku ukończył I Gimnazjum w Tarnowie. Studiował matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (do 1901 roku). Następnie przez 18 lat pracował jako nauczyciel w szkołach średnich, m. in. w Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu. W 1908 roku uzyskał doktorat z filozofii na UJ. W latach 1908-1910 odbył studia uzupełniające w Paryżu i w Getyndze (dzięki stypendium z fundacji Wiktora Osławskiego - via Akademia Umiejętności). W 1911 roku na podstawie rozprawy "O pewnym zastosowaniu zasady najmniejszej wartości" habilitował się na UJ, po czym objął wykłady zlecone tamże.
| | Współautor ponad 500 publikacji. |
|
| |
|
| W 1919 roku powołany na członka Komitetu Organizacyjnego Akademii Górniczej i mianowany profesorem zwyczajnym w Katedrze Matematyki. W czerwcu 1919 roku został wybrany pierwszym dziekanem [[Wydział Górniczy|Wydziału Górniczego]], w latach 1920-1922 pierwszym Rektorem AG.
| | ==== Odznaczenia i nagrody ==== |
| | 29 maja 2009 roku otrzymał tytuł Konsula Honorowego AGH (Uchwałą nr 16/2009 Senatu AGH z dnia 28 stycznia 2009 roku). Został uhonorowany za wybitne osiągnięcia naukowe w fizyce cząstek elementarnych oraz za wielkie sukcesy w organizacji badań w fizyce wysokich energii, a w szczególności za niezwykle owocną promocję udziału polskich naukowców i inżynierów w budowaniu i prowadzeniu największych eksperymentów współczesnej nauki. |
| | Doktor honoris causa Uniwersytetu w Liverpoolu (2011), Uniwersytetu Victoria (2011), Uniwersytetu w Birmingham (2011), Uniwersytetu w Glasgow (2012) i Uniwersytetu w Belgradzie (2015). Otrzymał Edison Volta Prize (2012). Został odznaczony Niels Bohr Medal (2013), Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2015) oraz Legią Honorową (2016). |
|
| |
|
| W 1922 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego UJ, a w 1925 roku zaproponowano mu Katedrę Matematyki UJ. Pozostał jednak w Katedrze Matematyki AG do wybuchu drugiej wojny.
| | == Źródła do biogramu == |
| W 1937 roku założył czasopismo matematyczne „Opuscula Mathematica” i był jego pierwszym redaktorem.
| |
|
| |
|
| 6 listopada 1939 roku w ramach akcji Sonderaktion Krakau został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Dla niemłodego już i znajdującego się w nie najlepszej kondycji fizycznej profesora pobyt w warunkach obozowych był pasmem cierpień. Pobyt w obozie znosił z godnością, inicjował dyskusje na tematy matematyczne. Z końcem stycznia 1940 roku doszło w obozie do zamiany jego butów – drewniaków. W ciasnych, brudnych i nabijanych gwoździami drewniakach poranił i odmroził stopy. Po przymusowej amputacji palców wywiązała się gangrena połączona z wysoką gorączką. Niemogącego się poruszać profesora przeniesiono w pierwszych dniach lutego 1940 roku do obozowego szpitala. 8 lutego 1940 roku przyszedł nakaz zwolnienia profesora z obozu. Jednakże jego stan zdrowia był ciężki, nie można było przewieźć go do Krakowa. Zmarł 9 lutego 1940 roku w obozowym szpitalu. Jego symbolicznym grobem jest urna z ziemią z Sachsenhausen wmurowana obok tablicy pamiątkowej na AGH.
| | ==== Artykuły ==== |
|
| |
|
| Członek honorowy Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej — SSAG.
| | * Łużny W.: Profesor Rolf Dieter Heuer konsulem honorowym AGH. Vivat Academia 2009, nr 3, s. 20, [foto] |
| | * [Protokół z Posiedzenia Senatu AGH... 28.01.2009], s. 1, 11-12, 34 |
|
| |
|
| Opublikował 66 prac naukowych, w tym siedem skryptów i siedem podręczników (m.in. Matematyka wyższa, Teoria krzywych), z których część to pierwsze w literaturze światowej podręczniki akademickie.
| | ==== Inne ==== |
|
| |
|
| Był członkiem-założycielem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.
| | * Profil w bazie Scopus [online] [przeglądany 10.01.2018]. Dostępny w: https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=7005146078 |
|
| |
|
| W 1981 roku poświęcono prof. Antoniemu Hoborskiemu tablicę pamiątkową. Umieszczono ją przed aulą w Gmachu Głównym AGH A-0. Również przed wejściem do auli znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone ofiarom II wojny światowej, na których uhonorowany jest też Profesor.
| | * Heuer, Rolf Dieter [online] [przeglądany 05.01.2018]. Dostępny w: http://unesdoc.unesco.org/images/0019/001906/190645e.pdf |
|
| |
|
| Od 2014 roku organizowane są w AGH Dni Hoborskiego, czyli Święto Nauk Ścisłych. Od 2015 roku wręczana jest nagroda im. prof. Antoniego Hoborskiego - Diamentowa Kula - za całokształt działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej w zakresie chemii, fizyki i matematyki.
| | * Heuer, Rolf-Dieter [online] [przeglądany 05.01.2018]. Dostępny w: https://inspirehep.net/author/profile/R.D.Heuer.1 |
|
| |
|
| ==== Odznaczenia i nagrody ====
| | * Uchwała nr 16/2009 Senatu AGH z dnia 28 stycznia 2009 roku w sprawie nadania tytułu Konsula Honorowego Akademii Górniczo-Hutniczej Rolfowi-Dieterowi Heuerowi [online] [przeglądany 05.01.2018] Dostępny w: http://www.agh.edu.pl/fileadmin/default/templates/images/dokumenty/uchwaly_senatu/2009/2009_01_28_uchwaly.pdf |
| [[Krzyża Komandorski Orderu Odrodzenia Polski]], Medal za Długoletnią Służbę, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości | |
|
| |
|
| | * UNESCO and CERN : like hooked atoms : Jasmina Sopova meets Rolf-Dieter Heuer [online] [przeglądany 05.01.2018]. Dostępny w: https://www.scopus.com/authid/detail.uri?authorId=7005146078 |
|
| |
|
| == Źródła do biogramu == | | '''''<span style="color:red;">stan na dzień 10.01.2018</span>''''' |
| ====Książki====
| |
| * Duda R.: Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską. Wrocław 2012, s. 164-166, [foto]
| |
| * Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 59
| |
| * Materiały Informacyjne [nr 4]. Komisja Propagandowa Komitetu Obchodu 50-lecia AGH. Kraków 1969, s. 78-79
| |
| * Olszewicz B.: Lista strat kultury polskiej (1.IX.1939 – 1.III.1946). Warszawa 1947, s. 89
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1919/20]. Kraków 1919, s. 3
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1920/21]. Kraków 1920, s. 3
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1921/22]. Kraków 1921, s. 3
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1922/23]. Kraków 1922, s. 4-5
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1924/25]. Kraków 1924, s. 6
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1925/26]. Kraków 1925, s. 12
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1929/30]. Kraków 1929, s. 14
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1930/31]. Kraków 1930, s. 13
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1931/32]. Kraków 1931, s. 14
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1932/33]. Kraków 1932, s. 21
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1933/34]. Kraków 1933, s. 21
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1935/36]. Kraków 1935, s. 20-21
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1936/37]. Kraków 1936, s. 23
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1937/38]. Kraków 1937, s. 21-22
| |
| * [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1938/39]. Kraków 1938, s. 24-25
| |
| * Słownik biograficzny matematyków polskich. Red. S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska. Tarnobrzeg 2003, s. 74-75, [foto]
| |
| * Wacławik J.: Kronika Wydziału Górniczego 1919-1999. Kraków 1999, s.114
| |
| * Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 115, [foto]
| |
| * Wychowankowie Uniwersytetu Jagiellońskiego - ofiary II wojny światowej /1939-1945/ : biogramy : praca zbiorowa. T. 1. Pod red. J. Pietruszy i A. Wyszyńskiej. Kraków 1995, s. 51
| |
| * Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939. Pod red. L. Hajdukiewicza. Kraków 1989, s. 284-285, [foto]
| |
| * Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 622 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)
| |
| * Życiorysy profesorów i asystentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1919-1964). Red. M. Odlanicki-Poczobutt. Kraków 1965, s. 79-85, [foto] (Zeszyty Naukowe. Akademia Górniczo- Hutnicza w Krakowie ; nr 41, z. spec. 4)
| |
|
| |
|
| ==== Artykuły ====
| | {{DEFAULTSORT:Heuer, Rolf-Dieter}} |
| * Barcikowska-Chromiec E., Majdak W., Wujek A.: Druga edycja Dni Hoborskiego. ''Biuletyn AGH'' 2015, nr 96, s. 15-18, [foto]
| |
| * Berbelicki W.: "Otia Litteraria" Leona Wacholza. ''Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej'' 1978, R. 28, s. 127-140
| |
| * Bolewski A.: Mobilizacja sił naukowych i organizacyjnych przy powstawaniu oraz inauguracji Akademii Górniczej w Krakowie : z kart historii. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 1994, nr 5, s. 5-6
| |
| * Bolewski A.: Rektorzy Akademii Górniczej w Krakowie. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 1994, nr 5, s. 7-10, [foto]
| |
| * Dybiec J.: Studia matematyczne Antoniego Hoborskiego. ''Zeszyty Naukowe AGH'' ; nr 935. [Seria] ''Matematyka, Fizyka, Chemia'' 1984, z. 57, s. 23-38
| |
| * Gołąb S.: Antoni Hoborski, organizator polskiej szkoły geometrycznej. ''Rocznik Polskiego Towarzystwa Matematycznego''. Seria 2 ''Wiadomości Matematyczne'' 1969, T. 12, [nr 1], s. 33-48
| |
| * Gołąb-Meyer Z.: Egzamin nauczycielski matematyka Antoniego Hoborskiego. ''Foton'' 2014, nr 127, s. 49-53
| |
| * Gąsiorowski T.: Przeżyć w Sachsenhausen to za mało : Krakowski Oddział IPN i "Dziennik Polski" przypominają. ''Dziennik Polski'' 2010, nr 259 (5 XI 2010), s. A11 [79 rocznica Sonderaktion Krakau]
| |
| * Iwańczak W.: Pierwszy rektor AGH. ''Niedziela'' 2012, nr 47, s. 20-21, [foto]
| |
| * Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : Prof. Antoni Maria Hoborski. ''Miesiąc w Krakowie'' 2009, nr 7-8, s. 48-49, [foto]
| |
| * Pawlikowska-Brożek Z.: Antoni Hoborski (1879-1940) współtwórca i pierwszy rektor AGH. ''Technologia Kształcenia w Wyższych Szkołach Technicznych'' 1980, z. 14, s. 129-133
| |
| * Poborski J.: Wspomnienia starego inżyniera górniczego z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie : reminiscencje pojubileuszowe... w oczach innych. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 1994, nr 8-9, s. 24-26
| |
| * Poczet Rektorów AGH : lata [1919-2013] : Antoni Hoborski (1879-1940), 1919/20-1921/22. ''Biuletyn AGH'' 2013 wyd. spec. z okazji 100-lecia powołania Akademii Górniczej, s. 14, [foto]
| |
| * Rachwał T.: Życie i twórczość Antoniego Hoborskiego. ''Zeszyty Naukowe AGH'' ; nr 935. [Seria] ''Matematyka, Fizyka, Chemia'' 1984, z. 57, s. 9-22
| |
| * Sieński H.: Profesor Antoni Hoborski : tablice - pamięć wiecznie żywa - część 12 [właściwie 11]. ''Biuletyn AGH'' 2014, nr 76, s. 35-37
| |
| * Tomczyk M.: 75. rocznica "Sonderaktion Krakau". ''Biuletyn AGH'' 2014, nr 83, s. 8-9, [foto]
| |
| * Wieja T.: Nowa siedziba Wydziału Matematyki Stosowanej AGH. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 2001, nr 87, s. 29-31, [foto]
| |
| * Wojda A. P.: Otwarcie Pawilonu imienia prof. Antoniego Hoborskiego. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 2000, nr 90, s. 6, 24, [foto]
| |
| * Wrzeszcz A.: Dni Hoborskiego. ''Biuletyn AGH'' 2016, nr 108, s. 20-23
| |
|
| |
|
| {{DEFAULTSORT:Hoborski, Antoni Maria Emilian}}
| |
| [[Category:Biogramy]] | | [[Category:Biogramy]] |
